"België ‘heb’ alles!"

Burgemeester Ludwig Vandenhove gebruikte deze uitspraak van Nederlands ex-topvoetballer en -toptrainer Johan Cruijf in zijn toespraak naar aanleiding van de 11-novemberviering, die traditioneel in de deelgemeente Brustem doorgaat.


“Wij beseffen vaak niet dat we in Vlaanderen op één van de beste plaatsen van de wereld leven en die uitspraak vat dat goed samen.”,
zegt Ludwig Vandenhove.

Hij ging eveneens in op de huidige economische crisis en het gevaar dat hierin schuilt voor de opkomst van populistische partijen, op de opkomende verrechtsing in Europa en het gegeven dat volgens hem de Europese Unie (EU) hiertegen een actievere rol zou moeten spelen en op het blijvend belang van zo’n herdenkingsplechtigheden, zeker voor de jeugd.

Hieronder vindt u de integrale tekst van de toespraak, die burgemeester Ludwig Vandenhove, gezien de slechte weersomstandigheden, ter plaatse weliswaar wat ingekort heeft.

Eerwaarde He(e)r(en) pastoor(s)
Mijnheer de diaken
Dames en heren voorzitters, vlaggendragers en bestuursleden van de oud-strijdersverenigingen
Heren kolonels, officieren, onderofficieren en andere vertegenwoordigers van de militaire overheid, actief of gepensioneerd
Vertegenwoordigers van de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken, de gewestelijke brandweer Sint-Truiden, het Rode Kruis en de Civiele Bescherming
Mevrouw de directeur, leerkrachten, (groot)ouders en kinderen van de vrije basisschool de Boomhut in Brustem
Muzikanten van de Koninklijke Fanfare Sint-Christina Brustem en de Koninklijke Harmonie De Gilde Sint -Truiden
Collega’s uit de politiek
Geachte aanwezigen
Beste inwoners van Brustem

Op 11 november 1918, na méér dan 4 jaar oorlog, sloten Engelsen, Fransen en Duitsers een wapenstilstand.

De zogeheten ‘Grote Oorlog’ heeft 8,5 miljoen mensenlevens, van vele nationaliteiten, gekost.
In die oorlog was multi- en zelfs interculturaliteit en interreligie, weliswaar tot op zekere hoogte, al een feit, ook al werd dat toen niet echt beseft.
Het verschil met vandaag is dat deze maatschappelijke verschijnselen toen positief benaderd werden, nu spijtig genoeg meer en meer negatief.

In 4 jaar tijd werd een jonge generatie grotendeels uitgeroeid.
Op wereld- en Europees vlak liet de oorlog diepe sporen na.
Niet alleen werd de kaart van Europa drastisch gewijzigd, maar vooral werden na de Eerste Wereldoorlog de kiemen gezaaid voor de opkomst van het fascisme.

Op 11 november herdenken we symbolisch het einde van de twee wereldoorlogen, maar tezelfdertijd alle oorlogen in de wereld.
Het is een dag geworden, die in het teken staat van de wereldvrede.

Diegenen, die de Tweede Wereldoorlog, gelukkig de laatste, die wij gekend hebben, van dichtbij meegemaakt hebben, zijn nu bejaarde, meestal zelfs hoogbejaarde mensen.
Het zijn de 70- en 80-plussers van vandaag en we hebben er nog een aantal onder ons hier vandaag.

Daar waar er na de Eerste Wereldoorlog in België eerder een klimaat van nationale eendracht heerste, zorgde de Tweede Wereldoorlog mee voor de tweespalt tussen de Walen en de Vlamingen.

De koningskwestie was hier niet vreemd aan.
We zouden kunnen zeggen, zinspelend op de communautaire problemen in ons land, ‘toen is het begonnen’.

De generaties van na de Tweede Wereldoorlog hebben over het algemeen geen besef meer van wat ‘tekort hebben’ is, ook al is er spijtig genoeg een steeds grotere groep, die op en/of onder de armoedegrens leeft, eveneens bij ons, vaak in onze buurt, familie of omgeving zonder dat we het beseffen en/of weten. We staan juist daarom misschien te weinig stil bij de welvaart en het welzijn, die we vandaag kennen en die als vanzelfsprekend worden ervaren.
Nog maar eens een bewijs van hoe goed we het hebben zonder dat het echt tot ons doordringt.
Vlaanderen is één van de beste en rijkste plaatsen ter wereld om te leven.

Ik wil hier zeker niet op de actuele politieke situatie in België ingaan, maar voor mij hebben de huidige problemen tevens een stuk te maken met de goede economische en sociale situatie waarin wij leven, om het woord luxe niet te gebruiken.
Ex-topvoetballer en -toptrainer Johan Cruijff zei het in de krant ‘De Morgen’ van zaterdag 30 oktober 2010 als volgt en ik probeer ‘Hollands’ te spreken: “België ‘heb’ alles.”

Die gedachte alleen al is beklemmend. Welvaart, welzijn en zeker democratie zijn immers nooit vanzelfsprekend en waakzaamheid blijft geboden, misschien meer dan ooit in deze tijden van toenemende individualisering.
Dagelijks worden we via de media geconfronteerd met ontbering en geweld overal in de wereld.
Hier past een oproep om de 11.11.11-campagne, die dezer dagen loopt, zoveel mogelijk te ondersteunen.

De uitdagingen, ook al door de huidige economische en financiële crisis, waar we voor staan, zijn enorm.
Er moet door creativiteit en innovatie gezocht worden naar oplossingen voor de inkrimping van de grondstofvoorraden en voor het probleem van de opwarming van de aarde.

Indien we met zijn allen de nodige inspanningen willen leveren, met het besef dat aanpassingen nodig zullen zijn van éénieder van ons, weliswaar volgens ieders draagkracht, solidair verdeeld, kunnen we versterkt uit deze crisis komen.

Wat mij betreft, moeten we wel de rol van de overheid opnieuw versterken. Immers, als er de laatste jaren één zaak is aangetoond, is het dat de huidige vrije markteconomie, ondanks bijsturingen en sociale correcties, niet gewapend is tegen dit soort crisissen. Tijd dus voor bezinning en een pleidooi voor opnieuw meer democratisch gecontroleerd ingrijpen vanwege de overheid op alle maatschappelijke terreinen.

Alleen die aanpak, bovendien Europees en internationaal uitgetekend, gezien de OPEN economie en wereld waarin we leven, kan volgens mij vermijden dat de huidige crisis ontspoort zoals dat in de jaren dertig van de vorige eeuw het geval was met uiteindelijk de Tweede Wereldoorlog tot gevolg.

Dames en heren
Beste vrienden

Vroeger hadden de burgers geen weelde, maar waren ze meer ééndrachtig en socialer.
Het is belangrijk dat hierin naar een nieuw evenwicht wordt gestreefd, onder andere via allerlei buurt- en wijkgerichte initiatieven, waar we in het beleid in Sint-Truiden sterk de nadruk op leggen.

Vandaag willen sommigen niet meer langs een asielzoeker, een kinderdagverblijf, een migrant, een persoon met een handicap of een speeltuin wonen.
Vaak regent het in die gevallen klachten of worden zelfs procedures ingeleid voor rechtbanken.

Tegen deze gang van zaken moet onze maatschappij krachtig optreden, want net dit gedachtegoed gaf in de jaren ‘30-’40 van de vorige eeuw aanleiding tot de onverdraagzaamheid, die uiteindelijk leidde tot de opmars van Adolf Hitler met alle gekende gevolgen.
Vandaag zijn het de personen met een handicap en de vreemdelingen, welke ander deel van de bevolking of minderhedengroep zullen het morgen zijn?

Omdat ik blijf hopen dat de meerderheid van de bevolking zich niet kan vinden in deze gang van zaken, blijf ik pleiten voor begrip, dialoog, samenwerking, solidariteit en wederzijds respect. Immers, onze huidige samenleving in het Westen met onze vrijheid, welvaart en welzijn hebben we net te danken aan de solidariteit tussen de verschillende lagen van de bevolking en personen van verschillende nationaliteiten.
In onze huidige Westerse maatschappij, die steeds meer open en mondialer wordt, mede dankzij de moderne communicatietechnieken en de veel grotere mobiliteit en toegankelijkheid, heeft niemand een boodschap aan extremisme. Het verleden heeft trouwens telkens opnieuw bewezen dat dit een verwerpelijk gedachtegoed is.
Zoals ik hoger al zei, hebben onze voorouders en nog een aantal onder jullie, de nog aanwezige oud-strijders, destijds zij aan zij gestreden, met heel wat andere landen en nationaliteiten, tegen de gezamenlijke vijand, tegen het fascisme, het nazisme en het racisme.

De Europese Unie (EU) is precies ontstaan opdat het fascisme, dat de aanleiding tot de tweede wereldoorlog was, nooit meer de bovenhand zou kunnen halen.
En wie een beetje het nieuws volgt, weet dat we opnieuw een enorme verrechtsing en zelfs bepaalde vormen van extremisme en fascisme meemaken.
Enkele recente voorbeelden volstaan om dit duidelijk te maken: de rol, die politicus Geert Wilders speelt in de Nederlandse politiek, de politieke situatie in Denemarken en Italië en de recente verkiezingsuitslagen in Hongarije en Zweden.
Wat mij betreft, moeten de instellingen van de EU hier een meer actieve rol in spelen, want anders dreigt het ontstaan en het bestaan van de Europese gedachte zichzelf onderuit te halen.
En ik citeer de secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon tijdens zijn recente toespraak in het Europees parlement: “Europa kan zich geen vooroordelen veroorloven die haat kweken. De wereld kan zich een dergelijk Europa niet veroorloven.”

Dames en heren
Beste vrienden

Dit soort plechtigheden blijft meer dan ooit nodig, als was het maar om de slachtoffers te herdenken, die omwille van de democratie, hun idealen en hun vaderland hun leven gelaten hebben.
Zij moeten als het ware voor ons een permanent voorbeeld vormen!

Maar dit soort activiteiten blijft ook nodig, omdat er nog zoveel oorlogen in de wereld zijn, soms onder andere, modernere vormen, zoals het terrorisme en eveneens omdat onze democratie bedreigd wordt, ook al beseffen we dat niet altijd.
Democratie, ons gedacht mogen zeggen, mogen (moeten) gaan stemmen, etc. vinden we zo vanzelfsprekend dat we er niet meer bij stilstaan.

Mijn boodschap is dat wij moeten blijven zoeken naar originele activiteiten om deze gebeurtenissen uit het verleden, in ons geval de twee wereldoorlogen, te linken aan actuele situaties.
Vooral de jeugd moet daarbij betrokken worden.

In Sint-Truiden doen we hiervoor zoveel mogelijk een beroep op scholen, zoals jaarlijks hier bij deze herdenking in Brustem.

Mij spiegelend aan de traditionele fakkelestafette van onze zusterstad Weert in de maand september, die elk jaar in Sint-Truiden passeert op de weg van Brussel naar de thuisstad, en de jaarlijkse fakkeltocht van de Nationale Strijdersbond (NSB) in de maand oktober, die een aantal monumenten aandoet in Gingelom, Heers en Sint-Truiden, hebben wij dit jaar voor de tweede maal op rij, nu eergisteren op dinsdag 9 november 2010, op één dag zoveel mogelijk monumenten in de talrijke deelgemeenten van Sint-Truiden aangedaan met leerlingen van de er gevestigde (dorps)scholen, de plaatselijke bevolking, vaak (groot)ouders en vertegenwoordigers van de oud-strijdersverenigingen.
Het was, net zoals vorig jaar, een geslaagd initiatief dat een traditie moet worden, zij het dat bijsturingen en/of nieuwe invalshoeken moeten kunnen: alle suggesties ter zake zijn welkom.
Kinderen, die het Belgisch volkslied zingen, een gedicht voordragen, een liedje zingen of vredesduiven planten aan het plaatselijk monument: zo dringen we binnen in hun leefwereld met een actueel en mondiaal probleem dat oorlog heet. Bovendien verdienen alle gesneuvelden van Sint-Truiden, ook die van de deelgemeenten, dezelfde eer.
Sinds ik burgemeester ben, heb ik hier een punt van gemaakt.

Deze (fakkel)estafette van dorpsmonument naar dorpsmonument is een schril contrast met al die jaren dat ik als burgemeester alleen, hoogstens vergezeld door één of twee politiemensen, bloemen neerlegde aan de oorlogsmonumenten in de deelgemeenten.
Bedankt aan iedereen, die aan deze fakkelestafette meegewerkt heeft.

Buiten deze (fakkel)tocht en de activiteiten hier in Brustem en Sint-Truiden zijn er dit jaar nog afzonderlijke plechtigheden geweest in Ordingen, Engelsmanshoven, Gelinden en Gelmen en Zepperen.

Wij gedenken vandaag in het bijzonder de Belgische gesneuvelden van beide wereldoorlogen. In andere West-Europese landen is dit ook zo, maar gaat er minimum of zelfs meer aandacht naar recent gesneuvelden, bijvoorbeeld in de oorlog in Afghanistan.
Ik hoop dat het zo blijft, dat er geen Belgische slachtoffers vallen in Afghanistan, maar het had evenzo gekund, zoals onder andere in Frankrijk, Groot-Brittannië of Nederland, dat deze herdenking in het teken stond van recente oorlogsslachtoffers.
Zonder mij uit te spreken over de opportuniteit van de huidige oorlog in Afghanistan wil ik hiermee nog maar eens aangeven hoe actueel herdenkingsplechtigheden als deze zijn.

Dit jaar hebben we nog iets bijzonders naar aanleiding van deze 11-novemberviering hier in Brustem.
Ik heb ‘dorpsfotograaf’ Jos Neven - zo mag ik hem wel noemen, want er kan geen activiteit doorgaan in Brustem of hij is er om foto’s te maken - kunnen overtuigen in het oud gemeentehuis een aantal foto’s tentoon te stellen van vorige 11-novembervieringen.
Heel wat inwoners van Brustem zullen op deze foto’s ongetwijfeld familieleden of vrienden van vroeger herkennen.
De tentoonstelling is gisterenavond officieel geopend en loopt op 11 en 12 november 2010 telkens van 14.00 uur tot 18.00 uur. Ik hoop dat we ook hier aan het begin van een traditie staan, Jos heeft immers foto’s in overvloed.
Beste Jos, bedankt en proficiat!

Tot slot wil ik iedereen bedanken, die heeft bijgedragen aan deze plechtigheid en wil ik u van harte uitnodigen op de traditionele receptie.