‘Jagers pleiten voor intensievere jacht op de everzwijnen’: de titel uit Het Belang van Limburg van maandag 5 november 2018. (1)

“Ik begrijp die reactie”, zegt gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur, “maar voor mij moet het over een mix aan maatregelen gaan.

Het valt niet te ontkennen, de grote everzwijnenpopulatie is een probleem. En dan moet er iets gebeuren. Ik zei dit ook al tijdens de informatieavond over ‘De everzwijnenplaag’ op donderdag 4 oktober 2018 in Buurthuis Passerel in Winterslag-Genk (Noordlaan 133 bus 2), georganiseerd door Buurtwerk Winterslag.

Wat is de oorzaak?
Zijn er ooit everzwijnen uitgezet door privépersonen en/of zijn ze ontsnapt vanop privédomeinen, en gebeurt dit nu nog? 
Vermits everzwijnen fel en snel kweken, kan dit één van de oorzaken zijn. Maar volgens mij is het vooral een gevolg van een ontwikkeling van de natuur en een hogere biodiversiteit. In feite goed nieuws dus.

Het probleem van de everzwijnenplaag doet zich vooral voor in Limburg en in een gedeelte van Antwerpen. Nochtans is Vlaanderen - het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) - verantwoordelijk voor de aanpak ervan.
Is dat misschien de reden - het is geen echt Vlaams dossier - dat er (te) traag gehandeld wordt? Bovendien krijgt ANB steeds minder financiële middelen vanuit de Vlaamse regering en zijn er bijna permanent reorganisaties en personeelswissels. Zo wordt er fors bespaard op het aantal boswachters.

Het is een Vlaamse bevoegdheid, maar dat wil niet zeggen dat wij als provincie Limburg niet mee iets proberen te doen aan de problematiek. Zo is in 2017 de bestrijding in het provinciaal domein Bokrijk het meest efficiënt van de hele regio uitgevoerd: 2 wachters met de nodige kennis, geschikt materiaal, onder andere een speciale warmtecamera om de dieren op te sporen en tegelijkertijd de veiligheid te garanderen, tijd geven voor de bestrijding en nultolerantie.
Tegelijk geeft de provincie Limburg ondersteuning aan het onderzoek van everzwijnen, onder andere aan het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) qua verspreiding. Zo wordt getracht een actuele populatieschatting te doen en ook hoe de everzwijnen rondlopen en hoe oud ze worden.
Meer dan 600 varkens kregen in Limburg een oormerk.
Van elk geschoten dier worden bepaalde delen (bijvoorbeeld kaak of geslachtsdelen) ingezameld, de diepvries van het Provinciaal Natuurcentrum (PNC) is regelmatig goed gevuld met vlees.

Een relatief nieuw probleem zoals de everzwijnenplaag verdient doordachte en permanente aandacht, waarbij ANB de leiding neemt. Kortom, er moet een plan van aanpak op korte en lange termijn komen.
Het afbakenen van zogeheten faunabeheerzones is een stap in de goede richting. Maar structuren zijn slechts een middel, er moeten instrumenten en mogelijkheden tegenover staan.
Deze faunabeheerzones zijn nu eerder een forum waarin alle betrokken partners samenzitten (ANB, INBO, de gemeenten, de wildbeheerseenheden, de terreinbeherende verenigingen, de provincies).
Regelmatig samen zitten is goed, maar niet voldoende.

Het everzwijnengegeven - ik spreek liever over een gegeven dan over een probleem - moet globaal, rekening houdende met heel wat elementen, aangepakt worden.
DÉ oplossing bestaat niet, het zal moeten gaan over een mix van maatregelen, die regelmatig en geëvalueerd en bijgestuurd kunnen worden.
Een uitbreiding van de jacht is maar één mogelijkheid, niet de ultieme oplossing. Bovendien hebben sommige jagers met hun voorstel een dubbele agenda: zij willen simpelweg een uitbreiding van de jachtmogelijkheden (bijvoorbeeld ook in sommige natuurgebieden en/of overstromingszones).
Voor mij zijn dit twee gescheiden problemen: enerzijds de everzwijnenaanpak, anderzijds de discussie of het jachtgebied kan uitgebreid worden of niet.
Het organiseren van drukjachten, mits afspraken met alle betrokkenen, is voor mij zeker een mogelijkheid. De vraag is dan echter welk aantal is teveel of te weinig. Dus overleg is noodzakelijk.

Elementen die voor mij zeker al best in zo een plan van aanpak zouden zitten, zijn:
-moet er een uitbreiding van de jachtmogelijkheden komen?
Dit moet goed bekeken worden in overleg met alle betrokken partners;
-preventieve en sensibiliserende acties.
De klemtoon ligt hier best bij de gemeenten (bijvoorbeeld informatiebladen, gemeentelijke websites, verkeersborden, etc.), de inhoudelijke onderbouw wordt best zo eenvormig mogelijk aangeleverd door ANB;
-duidelijkheid over en sneller uitbetalen van vergoedingen aan de burgers die schade lijden;
-drempelverlagende initiatieven om de melding van schadegevallen mogelijk te maken;
-onderzoek naar mogelijkheden voor financiële ondersteuning voor inwoners die draad of hekken willen plaatsen;
-bekijken of er eventueel decretale aanpassingen moeten gebeuren.

De Gouverneurs hebben nu de opdracht gekregen van Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege om het gegeven van de everzwijnen in alle facetten in kaart te brengen. Hierbij is er eveneens aandacht voor de impact op de landbouw, onder andere als gevolg van de actuele plaag van de Afrikaanse varkenspest bij de everzwijnenpopulatie.
Op dinsdag 13 november 2018 gaat hierrond in Limburg een eerste vergadering door.”        

(1)Jagers pleiten voor intensievere jacht op de everzwijnen. Het Belang van Limburg, 05-11-2018, p. 1.  

Zie ook Infosessie Faunabeheer Everzwijnen van 21-06-2018 en Everzwijnenproblematiek: er moet iets gebeuren van 22-09-2017 op deze website.

Foto: “Niet meer kijken naar leeftijd en geslacht, en ook 's nachts jagen”. Het Belang van Limburg, 05-11-2018, p. 3.