Bomen… en bomen

“We hebben meer bomen nodig.
Voor onze eigen gezondheid, voor een groene omgeving, om het probleem van de CO2 aan te pakken”, zegt Vlaams volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove.

“Ik juich het plan van Vlaams minister van Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme Zuhal Demir toe om tegen 2024 4 000 hectaren nieuwe bomen aan te planten.

Maar tegelijkertijd met het nieuw aanplanten van bomen, moeten we ervoor zorgen dat de bestaande bomen zo weinig mogelijk gekapt worden en verdwijnen.
Akkoord dat bestaande bomen soms moeten wijken voor een betere toekomstige ontwikkeling van de biodiversiteit, maar wordt er wel steeds voldoende ernstig omgesprongen met dat uitgangspunt?
We moeten daar eens opnieuw durven over nadenken. Bovendien betekent oudere bomen vervangen door jongere  dat er een aantal jaren nodig zijn om tot (dezelfde?) resultaten te komen.

Het meer omzichtig omspringen met het kappen van bomen zou eveneens een goede, sensibiliserende boodschap zijn voor diegenen, die dat nu net precies als alibi gebruiken om ‘hun bo(o)m(en)’ zomaar te kappen.
“Als het daar mag met zoveel bomen, waarom zou ik die van mij dan niet mogen kappen?”  

Met dat gegeven in het achterhoofd zou het goed zijn om hier wat meer bij stil te staan en een parallel beleid
rond te ontwikkelen: én nieuwe bomen planten, én oude bomen handhaven.

Er zou moeten begonnen worden met een inventaris, die een bepaalde periode teruggaat in de tijd.
Met de bestaande technologische middelen kan dat tot op perceelniveau. Zo zou er vrij nauwkeurig kunnen ingeschat worden hoeveel bomen en bos er zijn verdwenen zonder dat er vergunning voor afgeleverd is, laat staan zelfs niet aangevraagd is. Voor de situaties van de laatste 10 of 5 jaar bijvoorbeeld zouden de Vlaamse overheid en/of de gemeenten nog kunnen of moeten optreden. Het zou een sterk signaal zijn dat Vlaanderen de handhaving wel degelijk ernstig neemt.
Uiteraard vereist dit een politieke en zelfs een erg moedige politieke beslissing.
Bos moet altijd bos blijven, daar is geen twijfel over mogelijk, daar speelt zelfs geen verjaringstermijn.
Andere gekapte bomen zonder vergunning vallen onder overtredingen van omgevingsvergunningen, voorheen bouwvergunningen.

Het zou veel werk vragen van gemeenten, provincies en het Vlaamse niveau en hun respectievelijke diensten, maar dan weten we tenminste waar we staan en het zou een ommekeer kunnen betekenen naar een echt handhavingsbeleid en een andere mentaliteit in Vlaanderen.

Al eens nagedacht hoeveel bomen verdwijnen, al dan niet met kapvergunning? Ik noem maar een aantal voorbeelden uit mijn eigen omgeving van de laatste tijd:
-de talrijke hoogstamboomgaarden in Haspengouw;
-de talrijke kappingen in private tuinen, net op een ogenblik dat het beleid de nodige aandacht begint te schenken aan de belangrijke bijdrage, die privé tuinen kunnen leveren voor de biodiversiteit en tegen de CO2 problematiek;
-heel de problematiek rond bepaalde natuurgebieden, waar -nochtans- aanhangers van de natuur van visie verschillen over de opportuniteit van bomen kappen. Voorbeelden: Schulensmeer in Herk-De-Stad en Lummen en recent nog De Maten in Genk (1);
-bomen die gekapt worden en over de boswegen gelegd worden om het illegaal mountainbiken te beletten. (2)

Bestaan er nu echt geen andere mogelijkheden van handhaving? In feite is dat toegeven aan de overtreders.
-meer bomen, die gekapt worden dan waar er een vergunning voor is.

Er moet veel omzichtiger omgesprongen worden met het afleveren van vergunningen en zeker met het illegaal kappen van bomen. Daartoe moet het toezicht en de handhaving omhoog. Nog meer, hiervoor moet er een echt beleidsplan uitgetekend worden door de gemeenten en het Agentschap voor Natuur en Bos. En er moeten mensen en middelen langs geplaatst worden. Alleen zo een globaal plan kan, samen met voldoende sensibilisering en preventie, echt een mentaliteitswijziging bij de bevolking teweegbrengen. Het zou ook motiverend werken voor de
‘veldwerkers’ -boswachters- van ANB. Zij worden immers vaak geconfronteerd met lokale situaties in gemeenten, die veel minder of zelfs weinig consequent omgaan met de handhaving.
(Een zekere) frustratie is dan hun deel.

Bomen… en bomen: er is nog veel werk aan de winkel, niet enkel met het planten van nieuwe bomen, maar het behouden (‘redden’) van de bestaande.”