Drones: telt (weer) alleen het economisch aspect?

Sinds januari 2005 kan u op deze website regelmatig een cartoon vinden, die gebaseerd is op een actuele politieke of maatschappelijke gebeurtenis, waarbij Ludwig Vandenhove zelf betrokken is en/of waarover hij zijn mening geeft.

Cartoonist Dré Mathijs laat zijn verbeelding de vrije loop en zorgt ervoor dat de gebeurtenis wat meer in het oog springt.

Drones: telt (weer) alleen het economisch aspect?

“Drones zijn belangrijk voor de toekomst. Maar er gebeuren ook al  steeds meer ongelukken mee”, aldus gedeputeerde van Veiligheid Ludwig Vandenhove.

“Dagelijks komen we in de media berichten tegen over de (bijna onuitputtelijke) economische toepassingsmogelijkheden van drones.  Maar over de neveneffecten en/of mogelijke gevolgen ervan horen we weinig. Hoogtijd voor een beleid dus in diverse facetten!

Natuurlijk moeten bepaalde opportuniteiten,  qua innovatie en technologie, benut worden. Zo zijn er in Limburg de steden Genk (onder andere specifieke opleidingen en toepassingen bij het Provincie Limburg Opleiding en Training (PLOT) en Sint-Truiden (de drone-valley in Brustem), die er zich rond profileren.
Ik steun beide projecten: als gedeputeerde ben ik verantwoordelijk voor het PLOT, de idee voor een drone-valley op de vroegere luchtmachtbasis komt van astronaut Frank De Winne en is door mij aangebracht. (1)
Twee bedenkingen: Genk en Sint-Truiden moeten samenwerken, niet tegen elkaar en de stad Sint-Truiden moet nu snel doorwerken, want er is al veel tijd verloren gegaan. Uiteraard zijn wij niet de enige locatie in de brede omgeving, die iets dergelijks willen ontwikkelen.

Maar er is meer.
Er zijn de elementen privacy, veiligheid (kans op ongevallen), het inschakelen voor veiligheidsopdrachten (openbare orde en bij calamiteiten, brandweer, politie) en wetgeving.

Tot nu toe is er geen specifieke (federale) wetgeving voor drones in België.
Met een al een paar keer aangekondigd Koninklijk Besluit (KB)  wil minister van Mobiliteit Jacqueline Galant hier verandering in brengen.
Het KB wordt nu, na het advies van  de Europese Commissie, verwacht in maart 2016. (2)
Er kunnen raakpunten zijn met de regionale wetgevingen en/of met bepaalde lokale regelementen.
De voorstanders van het gebruik van drones, meestal om commerciële redenen, voeren het hoge woord.
Voor hen gaat het er vooral over dat de mogelijkheden om ze in te zetten niet te beperkt zouden zijn.
Zij vergeten natuurlijk dat zij tot nu toe (hoofdzakelijk) illegaal bezig geweest zijn.
Blijkbaar geldt in onze samenleving  niet meer dat dat er opgetreden wordt tegen praktijken, die wettelijk niet mogen. Wie zou het trouwens controleren: de federale luchtvaartpolitie of de lokale politiezones, die alsmaar minder middelen en personeel krijgen en zoveel andere taken opgedragen krijgen. (3)
Een maatschappij, die geen handhaving organiseert en niet optreedt tegen manifeste overtredingen van de wet, heeft een probleem. Ja, ook een democratisch probleem, maar wie ligt daar nog wakker van?
Vandaag gaat het over drones, waarover zal het morgen gaan?
Tegenwoordig bieden heel wat handelszaken-zelfs geen speciaalzaken- ‘huis en tuin-toestellen’ aan, die kinderen als geschenk, als speelgoed krijgen.
Door de haag naar uw buurvrouw of -man gluren,  kan bestraft worden, haar of hem met een drone van dochter of zoon fotograferen of filmen niet.

Met de snel evoluerende technologieën hollen de maatschappij en de regelgever altijd een stuk achterna. En dat is logisch, de bedoeling is niet alles (iets?) tegen te houden, maar tegenwoordig is het evenwicht vaak zoek.
De vraag is alleen hoe groot die kloof mag zijn.
Voor mij is het duidelijk: die kloof is nu te groot.
Wat we nu meemaken met de drones, hebben we meegemaakt (en voor bepaalde toepassingen nu nog steeds) met het gebruik van camera’s. (4)
Hetzelfde geldt voor de  dagelijkse schending van onze privacy op een steeds toenemend aantal domeinen. Het beste voorbeeld zijn het steeds groeiend aantal databanken en de actuele discussie rond Facebook.
Wil de wetgeving de praktijk niet achternahollen, zoals bij Facebook, dan moet er voor de drones nu een beleid uitgetekend worden rond het gebruik en de voorwaarden waaronder dit kan gebeuren.

Drones schenden de privacy ook in grote mate.
Dit is één van de belangrijkste neveneffecten van het toenemend gebruik.
Gaat het nieuwe KB daarin voorzien?
In welke mate kunnen we in het geval van het maken van beelden terugvallen op de algemene camerawet (4).

Een tweede belangrijk element betreft de veiligheid, zowel in het luchtruim, als op de grond (bijvoorbeeld een drone die neerstort).
De laatste tijd duiken hierover steeds meer berichten op in de media.

Een derde gegeven is precies de mogelijkheid om drones in te schakelen als technisch hulpmiddel voor veiligheidsdiensten bij grote manifestaties of bij calamiteiten.
Moet de op til zijnde wetgeving dan gerespecteerd worden?
Hoe zit het met de specifieke opleidingen daartoe?
Om het nog wat moeilijker te maken: opleidingen zijn een regionale bevoegdheid.

Gaat de overheid, gezien de toenemende budgettaire problemen, zich hier zelf mee uitrusten of gaat ze beroep doen private firma’s?
In het geval voor de laatste optie wordt gekozen, gaan we hier weer een stuk verder de weg op van de privatisering van  de veiligheid , iets waar ik al jaren voor waarschuw (5).
Voor mij is dit bij uitstek een taak van  de federale politie en de Civiele Bescherming (of verschillende brandweerzones samen), zodat niet elke politie- of brandweerzone dit moet financieren en/of hier gespecialiseerd personeel moet voor voorzien.

Tot slot is er de handhaving.
Wetten en decreten, kortom, regels hebben maar zin als ze effectief gecontroleerd worden.
Gaat dit gebeuren als het KB er eens gaat zijn?
Is dat de reden waarom de aangekondigde wetgeving niet zou gelden voor personen onder de 14 jaar en voor bepaalde toestellen (‘speelgoedtoestellen’)? Of is de reden dat dit een te onpopulaire maatregel zou zijn voor alle kinderen (en volwassenen!), die er graag mee spelen en de middenstandszaken, die ze verkopen?

Het is weer een typische situatie.
Tot er iets gebeurt: dan is ‘het kot te klein’.

De politiek moet in een democratie vooruitlopen, niet achterna hollen!

 

(1) “Dronevalley”. www.ludwigvandenhove.be, 25-02-2014.
(2) KB over drones loopt vertraging op. Belga, 17-12-2015.
(3) Zijn politiemensen supervrouwen of -mannen? www.ludwigvandenhove.be, 05-01-2016.
(4) VANDENHOVE, L. Bijdrage in Private Veiligheid - Sécurité Privée:  Aangepaste camerawet al achterhaald, uitgeverij Politeia, nr. 43 december 2009, p.40.
(5) VANDENHOVE, L. (co-auteur) Cahiers politiestudies: het kerntakendebat continued, nummer 0-2006, met als bijdragen ‘Het handhavingstekort’ en ‘Veiligheidszorg is een taak van de overheid. En dat moet zo blijven!

Zie ook “SALK-incident” gesloten van 20-03-2014 op deze website.