De Koninklijke Vlaamse Schouwburg ( KVS) heeft momenteel een theaterstuk onder de titel ‘Jonathan’.

Het stuk handelt over de zorgrobot ‘Jonathan’, die de moeder van één van de acteurs - Bruno Vanden Broecke - bijstaat tijdens haar laatste negen levensdagen na een coronabesmetting.
Acteur Valentijn Dhaenens speelt de rol van de palliatieve zorgrobot Jonathan.

“Mijn echtgenote Sonja en ik zijn het stuk gaan bekijken in het cultuurcentrum De Bogaard in Sint-Truiden, Capucienessenstraat 8 op maandag 13 december 2021”, zegt Ludwig Vandenhove.

“Prachtig en geestig gespeeld. Maar ook beangstigend hoe een robot en de artificiële intelligentie het leven overnemen, zelfs tijdens de laatste periode van het leven.
Tijdens de georganiseerde rouwdienst getuigt Jonathan over de laatste dagen van de moeder, maar vooral over alle gegevens en data, die hij in die beperkte periode verzameld heeft.  

Het is natuurlijk maar ‘een komediestuk’, maar dit soort situaties komen dichterbij dan we zelf denken.
Wat betekent het om mens te zijn? Is het beter getroost te worden door een illusie dan gekwetst door de waarheid? (1)

Natuurlijk is er de vooruitgang met robots en artificiële intelligentie.
Natuurlijk is er het tekort aan personeel en de hoge werkdruk in de zorgsector.
Natuurlijk vragen patiënten in ziekenhuizen en ouderen in woonzorgcentra dat 'iemand' zoveel mogelijk met hun bezig is, ik heb het genoeg ervaren met mijn inmiddels overleden moeder.
Etc.

Maar het moet de bedoeling zijn om dit soort hoogtechnologische middelen enkel te kunnen inschakelen in wettelijk en/of decretaal strikt vastgelegde omstandigheden en voorwaarden.
Het menselijke aspect moet altijd blijven vooropstaan.
Ik heb de indruk als hier maatschappelijk en politiek al over gedebatteerd wordt dat deze elementen niet altijd of onvoldoende in ogenschouw genomen worden.

Het probleem is dat de wetgeving steeds achterblijft bij de evoluties op het terrein, het kan niet anders binnen die sectoren. Maar toch: robots mogen mensen niet verdringen in geen enkele maatschappelijke sector.
Robots moeten hulpmiddelen zijn voor de mens, zij mogen niet in de plaats treden.

Een interessant boek in dit verband is eveneens ‘Machines zoals ik’ van Ian McEwan. (2)”

• (1)’Als je moet sterven naast een zorgrobot’, www.destandaard.be, dinsdag 8 september 2020.
   
• (2) Ian McEwan, ‘Machine zoals ik’, De Harmonie Amsterdam, 2019. 
   
• Zie onder andere ook ‘Killer robots’: WEG ERMEE!’ van zaterdag 26 augustus 2017 op deze website.

• Foto: zelfgemaakte collage op met foto's afkomstig van commons.wikimedia.org. Foto Valentijn (auteur: Joost Pauwels). Foto Bruno Vanden Broecke (auteur: Bruno Vanden Broecke)