Niet akkoord met Bart Somers: geen verplichte fusies gemeenten en provincies moeten blijven

“Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen Bart Somers (Open Vld) stelt voor om na 2024 verplicht gemeentefusies door te voeren en de provincies af te schaffen (1)(2)”, zegt Vlaams volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove.
“Twee voorstellen waar ik niet mee akkoord ben.

De minister pleit voor beide aanpassingen onder het mom van de hervorming van het Gemeentefonds.
Het Gemeentefonds voorziet Vlaamse subsidies voor de gemeenten op basis van een aantal criteria, maar daar komt steeds meer kritiek op, omdat de verdeling achterhaald zou zijn en sommige gemeenten zouden benadeeld en/of bevoordeeld worden.
De toekenning van de bedragen is vooral te weinig transparant.

Inderdaad, het Gemeentefonds moet hervormd worden. Maar voor mij staat dat los van, zeker van verplichte, fusies.
Momenteel loopt er een studie door de Universiteit Antwerpen omtrent een mogelijke hervorming.
Bart Somers spreekt over ‘een grondige analyse’
Mijn voorstel: op basis van deze studie en na het nodige overleg moet de volgende Vlaamse regering de eventuele hervorming van het Gemeentefonds grondig bekijken. Maar minister Bart Somers wil blijkbaar weer werken met de wortel: gemeenten krijgen meer geld als ze verplicht fusioneren. De wortel of (een beetje) chantage?

Ik blijf een koele minnaar van fusies, ik ben eerder voor samenwerking tussen gemeenten. Zo kunnen de nodige schaalvoordelen bekomen worden en vergroot de afstand tussen burger en politiek niet.
Wat mij betreft, zou er zulke globale oefening van mogelijke samenwerkingsverbanden, vooral inhoudelijk, moeten gemaakt worden in plaats van het enkel steeds maar te hebben over fusies. Als er dan toch gesproken wordt over fusies vind ik dat de betrokken inwoners zich daar moeten kunnen over uitspreken, bijvoorbeeld via referenda.
Voorstellen voor mogelijke fusies moeten van onderuit komen. Maar daarover hoor ik Bart Somers niets zeggen. Is nochtans net zijn partij Open Vld geen voorstander van referenda? In theorie dan toch, want tijdens de informatievergaderingen over de toekomstige fusie van Borgloon en Tongeren hebben zowel Jo Feytons (Open Vld, burgemeester Borgloon), als Patrick Dewael (Open Vld, burgemeester Tongeren) gezegd niet voor referenda te zijn. (3)
Gelukkig ben ik niet de enige, die zich afzet tegen verplichte fusies.
Verschillende burgemeesters hebben al van zich laten horen en nationaal cd&v-voorzitter Sammy Mahdi is tegen. (4)

Fusies zullen altijd politiek zijn, ook al beweert Bart Somers van niet.
Dat geldt zowel voor gemeenten, als voor politiezones.
Precies van Bart Somers is die uitspraak moeilijk te geloven als we weten dat hij begin dit jaar nog aankondigde dat Boortmeerbeek (in de provincie Vlaams Brabant) zou fusioneren met Mechelen (in de provincie Antwerpen, waar hij burgemeester is).
De enige bedoeling: twee coalities met Open Vld samenvoegen met het oog op meer ‘blauwe stemmen’.
Inmiddels is de fusie afgeblazen vooral vanuit de kant van Boortmeerbeek.

En dan de afschaffing van de provincies.
Vooral voor Limburg zou dat een slechte zaak zijn en zouden we het nog moeilijker hebben om in Brussel dossiers erdoor te krijgen. Daar komt nog bij dat Limburg niet echt een grote stad heeft.
Het provinciale niveau kent iedereen, heeft een lange geschiedenis en staat veel dichter bij de burgers dan het Vlaamse niveau. Als er dan toch een niveau minder moet zijn - geen probleem voor mij - lijkt het mij beter om Vlaanderen opnieuw wat af te bouwen in plaats van zich ‘overal mee te bemoeien’. En dan zeggen dat vooral onder impuls van Bart Somers het niveau van regio’s erbij gekomen is in Vlaanderen: onvoorstelbaar. (5)
Sinds er geknipt is in de bevoegdheden van de provincies vanaf maandag 1 januari 2018 zijn er al heel wat dossiers gepasseerd waarbij Limburg er slechter uitkomt.
Het zijn precies onderwerpen, waarover ik regelmatig tussenkom en/of vragen stel in het Vlaams parlement: culturele subsidies, het verdwijnen van de Muziekodroom, de problemen rond Kind & Taal vzw. (6)
Al deze projecten zouden beter af zijn als de provincie Limburg er nog zelf bevoegd voor was, voor mij het beste bewijs dat de provincie Limburg zeker niet mag afgeschaft worden.

Een ander argument voor verplichte fusies voor Bart Somers is dat hij blijkbaar meer bevoegdheden aan gemeenten en steden wil geven.
Op zich geen probleem, maar dat kan evenzeer via samenwerkingsverbanden tussen gemeenten. Bovendien is het dossier dat de minister geeft, de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB), nu net geen goed voorbeeld. Werklozen begeleiden naar werk vraagt immers het nodige specialisme en wordt best niet verder opgesplitst. En waarom werkt de VDAB op dit ogenblik precies niet goed op sommige punten? Omdat de twee Vlaamse regeringen met N-VA-cd&v-Open Vld er enorm op bespaard hebben.

Samengevat: geen goede voorstellen van Bart Somers.
De kloof met de burger zou er nog groter door worden. Moeten we net niet bekijken hoe de politiek het vertrouwen van de burger kan terug winnen? Mijn antwoord is ja!
”