“Dat vind ik van de visie, of precies het gebrek eraan, van Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Economie, Innovatie, Werk, Sociale economie en Landbouw Hilde Crevits over het Vlaamse landbouwbeleid”, zegt Vlaams volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove.

“Bij de verdere toelichting van de begroting en de Beleids- en begrotingstoelichtingen (BBT) voor 2022 in de Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid op woensdag 24 november 2021 was het weer van dat.
Bijna anderhalf uur aflezen wat ze allemaal gaat doen, maar de echte uitdagingen van de landbouwsector uit de weg gaan.
Een beetje typisch voor hoe het Vlaams parlement werkt: vooral geen debat, vooral geen discussie.

Ik heb dan maar ‘om te lachen’ gezegd dat ik de nota van meer dan 100 pagina’s, die de studiedienst van VOORUIT voorbereid had, niet zou voorlezen.
Zouden alle commissieleden mijn boodschap begrepen hebben of voelen zij zich eerder ‘comfortabel’ met de manier waarop het Vlaams parlement (niet) ‘debatteert’?
Dat laatste geldt alleszins niet voor mij.

Ik heb mij bij mijn tussenkomst wel gehouden aan de grote lijnen en de grote problemen van de Vlaamse landbouw, ook al blijft minister Hilde Crevits die uit de weg gaan.
Hoe langer Vlaanderen wacht om een echte toekomstvisie voor de landbouw uit te tekenen, hoe meer de sector achterna hinkt en kostbare tijd verliest. (1)  

De begroting en het beleid voor 2022 is een verderzetting van het beleid.
Vanuit het standpunt van de minister is dat logisch, voor VOORUIT is dat veel minder het geval. Zo komen er geen echte maatregelen om de evolutie naar een grotere en meer intensieve veeteelt om te keren en om de familiale landbouw meer ademruimte te geven. Ook blijft de ambitie om te komen tot betaalbare grond beperkt en hetzelfde geldt voor het stimuleren van bio landbouw, de verduurzaming van landbouwpraktijken en het komen tot eerlijke prijzen voor landbouwproducten.
Dit is geen beleid dat werkt aan de toekomst van de landbouwsector.

Hoe zit het met het stikstofbeleid?
Hoe zit het met de uitwerking in Vlaanderen van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB)?
Blijft de stilstand verdergaan?

Toegang tot grond
De hervorming van de pachtwetgeving blijft voorzien voor deze legislatuur. Maar de absolute vrije keuze van de teelttechniek blijft vooropstaan.
De eigenaar van landbouwgronden zou, redelijk natuurlijk, de controle moeten kunnen behouden over de kwaliteit van haar/zijn grond. Bovendien verliezen we met deze gang van zaken een enorm potentieel om onze landbouw te verduurzamen.
In Vlaanderen steeg de prijs van landbouwgrond met 10,7%, de gemiddelde prijs bedraagt nu 63.082 euro per hectare (ha).

De prijzen voor landbouwgronden lagen 5 jaar geleden meer dan 1/4^de lager. Er zijn tevens grote prijsverschillen binnen Vlaanderen zelf: de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen zijn duurder dan de provincies Vlaams-Brabant en Limburg.
Voor VOORUIT zou het moeten mogelijk zijn voor professionele landbouwers om landbouwgrond aan te kopen of minstens te huren voor een economisch rationele prijs binnen hun business model. Dat is echter in heel wat regio’s niet meer mogelijk, omdat de landbouwgrond gebruikt wordt voor andere doeleinden.

Welke acties gaat de minister deze legislatuur nog nemen, naast de hervorming van de pachtwetgeving, die in het parlement zal gebeuren, om landbouwgrond meer toegankelijk te maken voor de landbouwers?

Bio landbouw en omslag naar agro-ecologie
De bio landbouw is nog steeds zeer beperkt in Vlaanderen: in 2020 593 producenten en 9.124 ha of 1,5% van de landbouwoppervlakte.
Met deze cijfers liggen we ver achter op Wallonië met 1 901 producenten en de Europese doelstelling met 25% van het landbouwoppervlak.
We hebben een echte boost nodig om de broodnodige, radicale omslag te maken naar duurzame landbouw.

Wat gaat de minister doen om een versnelling hoger te schakelen bij de omslag naar bio landbouw en/of om bio landbouw echt mogelijk te maken voor landbouwers?

Niet-productieve investeringen
De niet-productieve investeringen blijven laag.
De normbedragen zijn wellicht te laag om de landbouwers echt over de streep te trekken.
De administratieve lasten zijn vrij complex en tijdrovend.
Is er voldoende begeleiding?
Is de maatregel voldoende bekend?
Is de groep van de in aanmerking komende landbouwers voldoende gedefinieerd?
Wegen de voordelen op tegen de lasten voor een aanvraag?
Er zijn 73 dossiers ingediend, goed voor 199 concrete steunaanvragen: rond landschap 131, rond biodiversiteit 41, rond wateropslag en waterinfiltratie 26 en rond bodem 1. Maar uiteindelijk gaat het om minder dan 60% van het voorziene budget.
Deze maatregelen, deze investeringen hebben een enorme maatschappelijke meerwaarde, ze verduurzamen de landbouw.
Een evaluatie van de maatregelen dringt zich op, ook om te bekijken hoe de maatregelen nog kunnen versterkt worden.

Wanneer en hoe zal de evaluatie gebeuren?
Zal de impact van de concrete maatregelen gemeten worden?
Ik heb mijn oproep nog maar eens herhaald om de Regionale Landschappen (RL) hierbij een bepaalde opdracht te geven.

Welke (bijkomende) acties zal de minister in 2022 ondernemen om de steun voor niet-productieve investeringen, zeker in verband met infiltratie en bodemkwaliteit, (nog) meer bekender te maken bij landbouwers?
Hoe zal ervoor gezorgd worden dat deze maatregel versterkend werkt met de ecosysteemdiensten van het nieuwe GLB?

Pre-ecoregelingen
Wij zullen als VOORUIT deze pre-ecoregelingen van nabij opvolgen om te bekijken hoe deze eventueel in het nieuwe GLB vorm zullen krijgen.

Is er al een tussentijdse evaluatie van deze pre-ecoregelingen?
Wordt deze meegenomen voor het Vlaamse plan voor het GLB?”

• (1)’Vooruit naar een ander landbouwmodel’, www.ludwigvandenhove.be, vrijdag 16 april 2021.
   
• Zie onder andere ook ‘Vlaams landbouwbeleid’: continuïteit’ van vrijdag 20 november 2020 op deze website.  
   
• Foto: Shutterstock.com.