Samen tegen inbreuken op dierenwelzijn

‘Politie, parket en inspectie Dierenwelzijn: samen voor een daadkrachtige aanpak van inbreuken op dierenwelzijn’
Onder die titel organiseerde de Dienst Dierenwelzijn van de Vlaamse overheid op donderdag 30 april 2015 een infomoment voor de lokale politiezones in het Vlaams Administratief Centrum (VAC), Koningin Astridlaan 50 in Hasselt.

Gedeputeerde van dierenwelzijn Ludwig Vandenhove was één van de sprekers.

"Een goed initiatief", zegt Ludwig Vandenhove.
"Er is nog teveel onwetendheid over het dierenwelzijn en vooral over hoe er kan tegen opgetreden worden.

Meer mensen zijn nodig:  zowel voor het vaststellen van inbreuken, als om eventuele vervolgingen te kunnen instellen. Maar we stellen net het tegenovergestelde vast met de huidige besparingspolitiek.

Enthousiaste medewerkers van de Inspectiedienst Dierenwelzijn en een enthousiaste Subsituut Procureur des Konings Limburg Katja Vandoren, referentiemagistraat Dierenwelzijn, kunnen echter veel goed maken. En enthousiast en gemotiveerd zijn ze, zoals bleek tijdens de studienamiddag."

Hieronder vindt u de tussenkomst van Ludwig Vandenhove.

Een dierenpolitie is nodig! [1] [2]

Proficiat met het initiatief.
Dit zou regelmatig moeten gebeuren.
De provincie Limburg wil hier aan meewerken, bijvoorbeeld via Limburg School of Excellence (LSX).

De overheid en  de politiek moeten bezig zijn met wat er leeft bij de bevolking.
Als afgeleide hiervan geldt hetzelfde voor een gemeenschapsgerichte politie. Ik heb het dan ook vooral over de lokale politiezones, hetgeen de federale politie niet ontslaat van verantwoordelijkheid.
Dierenwelzijn is belangrijk voor de bevolking. Dus moeten de overheid en de politie ook aandacht hebben voor dierenwelzijn.
Enkele cijfers (meest recente cijfers dateren uit 2010 uit een studie van de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie:
-1 167 000 honden en 1 974 000 katten.
Het reële aantal ligt hoger, want de viervoeters, die in dierenasielen, dierenpensions en dierenwinkels verblijven, zijn niet meegerekend;
-1 gezin op 5 bezit minstens 1 hond, 1 op 4 minstens 1 kat. Dus zal het wel kloppen dat 1 op 2 Belgen een huisdier heeft;
-de Belgen besteden in het totaal circa 950 miljoen EUR aan huisdieren.
Hoe lager het inkomen, hoe meer er wordt uitgegeven aan huisdieren.
Enkele cijfers voor Limburg:
-18,7% van de Limburgers heeft minimum 1 hond, 24,2% van de gezinnen heeft minimum 1 kat;
-10,5 honden per 100 inwoners in Limburg (circa 90 000 honden), 16,35 katten per 100 inwoners in Limburg (circa 140 000 katten);
-jaarlijks verblijven er circa 7 000 asieldieren in de erkende Limburgse dierenasielen;
-we hebben geen zicht op het aantal dieren dat zich bij fokkers bevindt.

Toen ik in 2002 een dierenpolitie oprichtte in de politiezone Sint-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken werd ik uitgelachen en had ik zelfs even (kleine) politieke problemen.
U ziet vanwaar we komen!
De lokale politie moet er zijn voor mensen en dieren, niet voor mensen of dieren.
In Limburg blijft de naam ‘dierenpolitie’ beperkt tot de politiezones Hasselt-Zonhoven-Diepenbeek (HAZODI) en Sint-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken. In de praktijk zijn er wel nog een aantal politiezones, die een aanspreekpunt hebben, maar ik vind dit niet duidelijk genoeg.
Ik heb in het verleden al vaak gepleit, ook nog als federaal volksvertegenwoordiger en als senator, dat de minister van Binnenlandse Zaken via een specifieke omzendbrief de politiezones zou vragen om specifiek aandacht te hebben voor dierenwelzijn en om capaciteit voor vrij te maken. Uiteraard moet dierenwelzijn eveneens in het takenpakket van een goede wijkinspecteur zitten.  

Gewoon niet belangrijk genoeg en dat is fout!
Enkel als er iets gebeurt blijkbaar (bijvoorbeeld na een bijtincident of nadat weer een illegale handel ontdekt is).
Alles is een kwestie van prioriteiten, maar we kunnen een goed beleid niet (blijven) plaatsen tegen de achtergrond van te weinig middelen. Uiteraard heeft dit te maken met een bepaalde maatschappijvisie en de rol van  de overheid daarin.
Ik ben voor een sterke, goed werkende overheid.
Dierenpolitie moet een onderdeel zijn van een dierenwelzijnsbeleid. Vandaar dat ik het belangrijk vind dat die bevoegdheden bij de burgemeester  zitten of alleszins bij lokale beleidsverantwoordelijken van dezelfde politieke partij (situatie stad Sint-Truiden 2000-2006 en 2007-2012).
De bevoegdheid Dierenwelzijn mag geen ‘aanhangsel’ zijn.
In totaal hebben in Vlaanderen 22% van de lokale besturen een schepen voor Dierenwelzijn.
In Limburg gaat dit op voor 17 van de 44 gemeenten.
3 provincies (Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg) hebben een specifiek bevoegde gedeputeerde.

Alleen dan is een globaal en integraal (lokaal) dierenwelzijnsbeleid mogelijk.
Alleen dan werkt nu één maal (lokale) democratie efficiënt. Logische bevoegdheden samenbrengen gebeurt echter meestal juist niet: de politiek heeft nu één maal ook ‘zijn eigen regels’.

Ik vind het positief dat minister van Dierenwelzijn Ben Weyts de Vlaamse schepenen van Dierenwelzijn zal samenbrengen. Maar het moet verder gaan dan ‘een eerste erkenning’, de bevoegdheid moet ernstig genomen worden.

Een dierenpolitie moet preventief en sensibiliserend optreden, maar ook sanctionerend (‘hard als het kan, zacht als het moet’). Zo moeten de bevolking en vooral de (school)kinderen bewust gemaakt worden dat dierenleed en dierenverwaarlozing niet thuishoren in een beschaafde samenleving.
Het moet een maatschappelijk gegeven zijn.

Ik vergelijk het met milieu binnen een politiekorps (één of enkele specialisten, voor de rest horizontaal).
Het is zoals met alle veiligheidsfenomenen: als er capaciteit op ingezet wordt, neemt het fenomeen toe (bijvoorbeeld drugs).

Alleszins nemen het aantal dier gerelateerde feiten toe.
In Vlaanderen waren er in 2014 956 meldingen over dierenverwaarlozing en -mishandeling bij het meldpunt van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie of bijna 87% van de 1 102 meldingen.
In 2010 ging het om 12,5% van alle meldingen (112 in totaal), in 2011 om 51%, in 2012 om 71,6% en in 2013 om 77, 8%. Een constante stijging dus.
In 2014 werden 63 271 dieren naar asielen gebracht, 37 093 van hen werden geadopteerd.
Wat Limburg betreft, waren er in 2013 111 meldingen voor dierenverwaarlozing geregistreerd bij de FOD inspectiedienst dierenwelzijn.
In 2014 waren dat er 168 en dit jaar, 2015, tot en met 21 april reeds 105. [3] [4]
De cijfers van politiezones, die specifiek werken maken van dierenwelzijn, laten eenzelfde stijgende tendens zien.

Een goed beleid vertrekt vanuit een goede analyse. Het zou daarom goed zijn dat alle cijfers met elkaar gerelateerd zouden worden. Dan pas zouden we de omvang van het fenomeen exact kunnen inschatten en kijken welke beleidsmaatregelen (bijkomend) zouden kunnen genomen worden. Maar dit is nu eenmaal nog altijd een probleem met de (veiligheids)cijfers in ons land.

Het vervolgingsbeleid moet volgen.
Als de politie goed werk doet door personen of organisaties aan te pakken en processen-verbaal te maken, moet het parket vervolgen. Maar hier stelt zich eveneens het probleem van capaciteit (zie hoger).
Minister Ben Weyts zou hier geen grote verklaringen mogen over doen als de middelen er niet zijn. Dus een pleidooi voor meer aandacht in de lokale politiezones voor dierenwelzijn, voor meer personeel bij de administratie Dierenwelzijn van de Vlaamse overheid en meer personeel en middelen voor de parketten.
Het is een en-en-discussie, geen of-of-discussie.
Zie uitzending op TV Limburg (TVL) van 16-02-2015 i.v.m. de situatie dat er slechts 2 inspecteurs in Limburg zijn om dierenmishandeling te bestrijden.

Ik ben een grote voorstander van Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS).
Waarom niet meer zaken administratief afhandelen?
Het alternatief is dat er vaak niet opgetreden wordt. Maar ook hier stelt zich het probleem van de capaciteit van de lokale korpsen.

Er moet voldoende aandacht zijn voor dit aspect van dierenwelzijn in de politieopleidingen.
Dit moet bekeken worden in de context dat hier ook maar steeds op bespaard wordt (omwille van strikt financiële redenen, maar ook omwille van afstand om opleidingen te volgen, want ondertussen is ‘geen blauw op straat’).
In Limburg bij het Provincie Limburg Opleiding en Training (PLOT) wordt ‘dierenwelzijn’ gegeven als voortgezettte opleiding (8uur tot 16 uur) of als opleidingsitem in de wijkopleiding (4uur).
De cursus behelst diverse wetgevingen inzake dieren met de nadruk op de Wet van 17 augustus 1986 betreffende de bescherming en het welzijn van de dieren.

Situatie controles en opvolging sedert bevoegdheidsoverheveling naar Vlaanderen. Maar het is altijd te weinig!

[1] VANDENHOVE, L. Zacht waar het kan, hard waar het moet! Studiecentrum Willy Claes, 2003. Dierenwelzijn is mensenrecht, hoofdstuk 2.10, pp 51-52.
[2] VANDENHOVE, L. Iedereen veilig. Antwerpen/Apeldoorn, Cyclus, 2006. Dieren in nesten?, Hoofdstuk 36, pp 104-105.
[3] Vorig jaar enorme piek in dierenmishandeling. Het Belang van Limburg, 30-03-2015, p. 10.
[4] Meer meldingen verwaarlozing. De Standaard, 30-03-2015, p. 10.

Zie ook Dierenleed streng aanpakken! van 25-02-2015 en “Dierenpolitie is altijd belangrijk!” van 21-08-2013 op deze website.