Op dinsdag 27 mei 2008 vond op initiatief van het provinciebestuur van Limburg en de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken in het provinciehuis van Limburg een studiedag plaats rond burenbemiddeling.

De studiedag was een groot succes, zowel qua opkomst (meer dan 200 aanwezigen), als inhoudelijk.

 

“Ik geloof in burenbemiddeling”, aldus burgemeester - federaal volksvertegenwoordiger
Ludwig Vandenhove,” voor mij moet het een essentieel onderdeel gaan uitmaken van onze veiligheidsketen. In die zin heb ik trouwens een wetsvoorstel ingediend.”

 

 

 

 

 

Hieronder vindt u de integrale tekst van de tussenkomst, die
Ludwig Vandenhove hield op deze studiedag.

 

 

Burenbemiddeling: integraal onderdeel van politiewerk!

 

 

Als voorzitter van de politiezone Sint -Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken en medeorganisator van deze studiedag wil ik u ook van harte welkom heten.
Tevens wil ik de provincie Limburg in het algemeen en bevoegd gedeputeerde Hilde Claes in het bijzonder bedanken voor het feit dat in onze politiezone, dankzij hun financiële steun, gedurende één jaar het proefproject rond buurtbemiddeling heeft kunnen lopen.
Onze coördinator Sarah Daems verstrekt hier meer uitleg rond.

 

 

Bemiddeling is zeker niet nieuw (bijvoorbeeld arbeidsbemiddeling, bemiddeling bij sociale conflicten, kredietbemiddeling, etc.).
Nieuw is wel dat sedert de jaren negentig van de vorige eeuw bemiddeling ook meer en meer de diverse takken van de gerechtelijke wereld verovert: van het klassieke burgerlijke recht tot en met het strafrechterlijk reageren op overlast en criminaliteit. Zo zijn er schuldbemiddeling, familiale bemiddeling, bemiddeling in burgerlijke zaken, bemiddeling in strafzaken, bemiddeling bij gemeentelijke administratieve sancties (GAS) (waar ik een groot voorstander van blijf!), experimenten met burenbemiddeling, etc.

 

 

Ik wil op deze studiedag vooral leren en hoop dat deze mag bijdragen tot een nog groter toepassingsgebied van de functie bemiddelen in de meest brede betekenis van het woord en op zoveel mogelijk maatschappelijke domeinen. Samen met het verslagboek dat over deze studiedag zal gepubliceerd worden, hoop ik met andere woorden dat dit initiatief het maatschappelijk debat rond de bemiddelingsfunctie nog zal aanzwengelen.
Zowel als federaal volksvertegenwoordiger, als als burgemeester zal ik er alleszins dankbaar gebruik van maken.

 

 

Deze studiedag handelt hoofdzakelijk over buurtbemiddeling.
Buurtbemiddeling staat in België en zeker in Vlaanderen nog in zijn kinderschoenen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederland. Daarom kijken we op deze studiedag ook over de grenzen!

 

 

Ik zal mijn korte tussenkomst volledig situeren rond het gegeven: Hoe past burenbemiddeling binnen het politiewerk?

 

 

Buurtbemiddeling is voor mij een essentieel onderdeel van de veiligheidsketen, zeker voor wat betreft het subjectieve veiligheidsgevoel.

 

 

Ik omschrijf buurtbemiddeling als volgt: burenbemiddeling is een proces waarbij een neutrale derde twee of meer partijen helpt om hun meningsverschillen of belangentegenstellingen (geheel of gedeeltelijk) op te lossen.
Kenmerkend is dat de partijen zelf opteren voor tussenkomst van een derde, die door hen in die rol aanvaard wordt. Het aspect vrijwilligheid is bijgevolg doorslaggevend.
De bemiddelaar is onpartijdig en heeft geen beslissingsbevoegdheid, wat juist het wezenlijke verschil is ten aanzien van een rechter, wiens taak het is te beslissen in geschillen.
De taak van de bemiddelaar is het conflict hanteerbaar te maken en zo de partijen te (bege)leiden naar een oplossing, die ze zelf vinden en aanvaarden, buiten de gerechtelijke procedure om.

 

 

Vermits ik buurtbemiddeling integraal (ik kies dit woord hier bewust, omdat ik geloof in het concept van integrale veiligheid!) deel zie uitmaken van de globale veiligheidsketen,  vind ik ook dat er aandacht zou moeten voor zijn in het nationaal veiligheidsplan en zeker in de zonale veiligheidsplannen.
In die zin heb ik bijvoorbeeld een wetsvoorstel ingediend dat financiële en personele ondersteuning voorziet voor gemeenten en steden, maar ook logistieke ondersteuning en opvolging via het Vast Secretariaat voor Preventie (VSP).
De keuze voor deze instelling is bewust, want voor mij sluit bemiddeling nauw aan op preventie.

 

 

Moet bemiddeling een aparte functie hebben binnen de politiewerking?
Ja en neen. Dit is een antwoord wat je van mij met mijn steeds consequent gedrag normaal niet verwacht!
Ja, omdat de burger, die er beroep op doet niet onmiddellijk met de politie wil geconfronteerd worden, hoewel de bemiddelaar soms ook pas op het terrein komt nadat de wijkinspecteur al pogingen gedaan heeft.
Neen, omdat de bemiddelingsfunctie per definitie past bij het gegeven politie, zeker in de visie van gemeenschapsgerichte politie. Uiteraard zal een wijkinspecteur er meer mee te maken hebben dan iemand van het interventieteam, alhoewel…!
In die context is de bemiddelingsfunctie als het ware horizontaal aanwezig over het hele korps heen.
Ik citeer even uit een Nederlandse publicatie van Bart van Stokkom en Lodewijk Gunther Moor:
“In Angelsaksische landen wordt peacekeeping vaak het oudste model van politiewerk genoemd.”
En nog:
“Politie en bemiddeling horen onafscheidelijk bij elkaar”.

 

 

Bemiddeling een plaats geven in de veiligheidsketen wil ook zeggen dat het gerecht hierin moet geloven en liefst ook volgen.
Het is een beetje hetzelfde gegeven als bij de GAS.
Met respect voor het bij uitstek democratisch principe van scheiding der machten is het de uitdaging om aan de burger te bewijzen dat er aandacht is voor kleine problemen (maar die voor hen soms wereldproblemen zijn!) en dat die ook snel opgelost of bestraft worden.

 

 

De bemiddelingsfunctie moet horizontaal over het hele politiekorps lopen, maar ook verticaal, van hoog tot laag.
Nochtans zijn het vooral de wijkinspecteurs, die hier aandacht moeten voor hebben.
In de opleiding voor politiemensen moet er dan ook meer aandacht zijn voor de bemiddelingsfunctie.
Hier moet het nodige denkwerk rond verricht worden.
Laten wij hier in Limburg het voorbeeld geven!

 

 

Hetzelfde geldt voor de preventiefunctie (preventiediensten) en vooral hun rol naar buurtcomités en buurtondersteunende initiatieven toe. Ook zij kunnen, zeker naar buurten en wijken toe, een sterk bemiddelende rol spelen.
In Sint-Truiden zijn wij bijvoorbeeld vanaf dit jaar gestart met zogeheten buurtinformatiepunten, waarbij inwoners in een bepaalde buurt elkaar zoveel mogelijk proberen te helpen. Met andere woorden, vrijwilligerswerk een stuk proberen te structureren per buurt en/of wijk.

 

 

We staan in België en Vlaanderen nog niet ver genoeg om situaties te kunnen vergelijken en/of om over modellen te kunnen spreken. Toch geloof ik nog al sterk in het model van een professionele bemiddelingsfunctie, gecombineerd met de horizontale bemiddelingsfunctie over het hele politiekorps heen en vrijwilligers, die als bemiddelaar in geschakeld worden.
We zullen hier op deze studiedag ongetwijfeld meer over vernemen.

 

 

Ik geloof ook dat het aanbieden van eerste lijnsrechtshulp ('wetswinkel') dichtbij de burger sowieso belangrijk is, maar dat dit eveneens perfect past binnen de uitbouw van een bemiddelingsfunctie in een lokale politiezone.
In de politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken hebben wij sedert 2006 een wekelijkse zitdag van de wetswinkel in het preventiehuis met het nodige succes.

 

 

Gaat een bemiddelingsfunctie meer geld kosten federaal en/of aan een lokale politiezone?
Wat mij betreft niet!
Het is eerder een organisatorische aangelegenheid dan wel een financiële kwestie.
Als ik bijvoorbeeld vaststel dat het aantal meldingen in een gemiddelde Belgische en/of Vlaamse politiezone toeneemt, dan heeft dit te maken met de grotere laagdrempeligheid van de politie, maar ook met de snellere aangiftebereidheid van de burger. Beide positieve evoluties!
Sneller betekent kwantiteit, maar ook ('minder') 'kwaliteit'!
De lokale politie is de enige overheidsdienst, die voor de gemiddelde burger 24 uur op 24 uur bereikbaar is en waar zij/hij met alles terecht kan. Dus moeten we durven nadenken over dezelfde en nog betere dienstverlening en hetzelfde en zelfs nog hoger subjectief veiligheidsgevoel bij de burger, maar moeten daarvoor steeds echte politiemensen ingeschakeld worden? Wat bijvoorbeeld te denken van een politievrouw/-man, die jaren ervaring heeft, maar wiens leeftijd te hoog is om nog aan interventies te doen? Kan zij/hij niet de ideale coördinator qua buurtbemiddeling zijn?
In deze globale context, is er wat mij betreft dus duidelijk plaats voor een professionele coördinator qua buurtbemiddeling!

 

 

Tot slot wil ik alle sprekers en medewerkers, die deze studiedag mogelijk gemaakt hebben van harte bedanken!     

 

 

Wie de resultaten na één jaar burenbemiddeling in Sint-Truiden wil inzien, toegelicht door coördinator buurtbemiddeling Sarah Daems tijdens diezelfde studiedag, kan deze aanvragen via e-mail aan burenbemiddeling.sint-truiden@skynet.be.

 

 

 

 

Hierover verscheen dinsdag 27 mei 2008 ook het interview met burgemeester en federaal volksvertegenwoordiger ‘Bemiddeling kan meeste problemen oplossen’ op pagina 5 van het ‘Belang van Limburg’.
Hieronder vindt u integraal het artikel.

 

Bemiddeling kan meeste problemen snel oplossen 

 

HASSELT - "Buurtbemiddeling moet een integraal onderdeel van de veiligheidsketen worden. Zo kunnen we veel problemen voorkomen", zegt sp.a-volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove in een gesprek met de redactie.

 

Aanleiding voor het gesprek is een studiedag vandaag in Hasselt over buurtbemiddeling. Ludwig Vandenhove is een van de sprekers. Hij is een grote voorstander van buurtbemiddeling. Zo diende hij wetsvoorstellen in om buurtbemiddelingsprojecten van lokale overheden te ondersteunen en werkte zijn stad Sint-Truiden mee aan een proefproject.

 

Maar waar gaat het juist om? Een overzicht.

 

Burenbemiddeling

 

Burenbemiddeling is een proces waarbij een neutrale derde persoon bemiddelt tussen twee of meer partijen bij meningsverschillen of belangenconflicten. De bemiddelaar moet onpartijdig zijn. Hij heeft géén beslissingsbevoegdheid, maar moet de partijen begeleiden in hun zoektocht naar een oplossing.

 

Nodig

 

Politiestatistieken tonen aan dat de mensen steeds gemakkelijker de weg vinden naar het politiekantoor. Maar de aangiftes slaan vaak op kleine problemen. Volgens Ludwig Vandenhove kunnen de meeste problemen wegbemiddeld worden. Maar dan moeten er wel bemiddelaars en een structuur zijn om dat mogelijk te maken.

 

Veiligheidsketen

 

 

Gezien het voorgaande is het logisch dat Ludwig Vandenhove vindt dat burenbemiddeling een integraal onderdeel van de globale veiligheidsketen moet zijn. Bemiddelen moet erger voorkomen. Is bemiddeling succesvol, dan moeten daarna politie en rechters niet meer optreden.

 

Aparte functie

 

Oudere politieagenten, in het bijzonder oudere wijkagenten zouden goede bemiddelaars zijn, denkt Ludwig Vandenhove. Dat bemiddelaars ingepast worden in de grote politiestructuur, ook daar heeft de sp.a-volksvertegenwoordiger geen onoverkomelijke problemen mee. Maar wanneer bemiddelaars optreden, mogen ze zeker géén politieuniform dragen en mogen ze zeker niet op het politiekantoor ontvangen. Mensen die om bemiddeling vragen, willen juist ver van de politie wegblijven. Dit houdt in dat de bemiddelingsdienst ook een eigen adres heeft.

 

Vrijwilligers

 

Overigens denkt Ludwig Vandenhove dat men naar Nederlands voorbeeld ook met vrijwilligers kan werken. Ze moeten dan wel eerst een opleiding krijgen. Dit impliceert dat er een structuur wordt opgezet met zowel professionele bemiddelaars die de zaken ook organiseren als met vrijwilligers.

 

Nuloperatie

 

Het opzetten van een bemiddelingsfunctie per gemeente of per politiezone kost geld. Maar bij succesvolle bemiddeling recupereert men die kosten, want dan moeten politiediensten en rechtbanken minder tussenkomen.

 

Eric DONCKIER

 

HASSELT - Sinds 1 juni vorig jaar loopt er er een project van buurtbemiddeling in de politiezone Sint-Truiden/Gingelom/Nieuwerkerken. Een succesvol experiment gezien de cijfers.

 

Tussen 1 juni 2007 en 1 mei 2008 werd in 70 gevallen een beroep gedaan op de dienst buurtbemiddeling: 58 dossiers in Sint-Truiden, 7 in Gingelom en 5 in Nieuwerkerken. In 47 zaken werd met succes bemiddeld, 5 keer werd géén overeenkomst bereikt, 5 zaken waren niet voor bemiddeling vatbaar en in 13 dossiers wordt er nog naar een oplossing gezocht. Van de 70 dossiers werden er 39 aangebracht door de politie (veelal de wijkagent), 22 door een van de partijen en 4 door de wooncoöperatie. Andere dossiers werden doorverwezen door de vrederechter, het OCMW en het stadsbestuur.

 

De conflicten gingen over geluidshinder (17), pesterijen en vandalisme (13), beplantingen (9) en eigendomkwesties (9).