Vlaamse Codex Overheidsfinanciën (VCO)

In de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie van dinsdag 7 juni 2022 lag de aanpassing voor van het VCO-decreet.

Vlaams volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove deed de tussenkomst namens VOORUIT bij ‘het ontwerp van decreet tot wijziging van de Vlaamse Codex Overheidsfinanciën van 29 maart 2019’.

“Hieronder vindt u mijn tussenkomst.
Uiteindelijk heb ik mij namens VOORUIT onthouden bij de stemming, omdat andermaal aan de rechten van het parlement wordt geraakt”, zegt Ludwig Vandenhove.

Algemene bemerkingen 

-De VCO werd in 2020 ingevoerd.
Dit decreet levert enkele praktische amendementen, verduidelijkingen en verbeterpunten. Het decreet is dan ook grotendeels ‘onbezwaarlijk’ voor VOORUIT: de begrotingsaanpassing 'light' wordt verankerd, het prestatiegeïnformeerd begroten en de rapportering overheidsinvesteringen wordt verder geëxpliciteerd.

-Qua beleidsaanpassing wordt invulling gegeven aan de conceptnota ‘subsidies in goede banen’.
In dat kader worden vooral evaluatiemomenten (elke vijf jaar evalueren, dan beslissen om te stoppen of voort te zetten) en -instrumenten (brede heroverweging, uitgaventoetsing) verankerd.
Hoe zit het inmiddels met het Vlaamse subsidieregister?

-Met betrekking tot beleidsevaluaties wordt telkens vastgelegd dat de Vlaamse Regering de nadere modaliteiten bepaalt.
Dat is nog enigszins te verdedigen. Wat ik er echter over vind, is dat het decreet stelt dat de Vlaamse regering de operationalisering van het criterium van de uitgaven bij de uitwerking van de uitgavennorm zelf gaat bepalen.
Dit raakt mijn inziens ‘the power of the purse’ en zou bij het parlement moeten liggen (zie verder). 

Opmerkelijke aanpassingen 

-Het toepassingsgebied van de materialiteitsdrempel wordt uitgebreid naar onderwijsinstellingen (zijn entiteiten onderworpen aan uitgebreide of 'light' rapportering?).  Er wordt eveneens verankerd dat alle entiteiten, die deel uitmaken van de overheid of eigendom zijn van de overheid de verplichting hebben mee te werken met rapporteringsverplichtingen ten aanzien van Eurostat. (1)

-Onderwijsinstellingen krijgen de mogelijkheid, net als andere overheidsinstellingen, om een bedrijfsrevisor aan te stellen.

-Het principe van uitgaventoetsingen wordt decretaal verankerd, niet enkel met betrekking tot de uitgaven, maar ook met betrekking tot de ontvangsten.
De Vlaamse regering bepaalt daarbij de regels die moeten worden gerespecteerd met input van de werkgroep Leesbaarheid Begroting.

-Wijziging aan artikel 10 van het VCO-decreet: de Vlaamse regering bepaalt de modaliteiten qua criteria van de uitgaven, de zogeheten uitgavennorm, ‘via nauwe terugkoppeling met het parlement’.  Dit criterium, zo duidt het spring package van de Europese Commissie (EC) ook aan, zal steeds belangrijker worden.
Hier worden mijn inziens fundamentele rechten van het parlement geschonden.
Er zou hoogstens kunnen verdedigd worden dat bij het organiseren van toetsingen - uiteindelijk zijn dat studies - van de efficiëntie en effectiviteit van uitgaven de regering de focus gaat bepalen.  Maar bij het formuleren van de regels, waaraan het begrotingsbeleid moet voldoen, de rechten van het parlement ‘aanslaan’, is er volledig over.
Ter verduidelijking: dit is geen juridisch probleem en is aanvaardbaar voor de Raad van State, aangezien de uitgavennorm geen wetskrachtige norm is.
Het is (eerder) een politieke vraag: is het aanvaardbaar dat de regering zelf de normen operationaliseert, die ze bij het indienen van haar begrotingen moet respecteren?

-Begrotingsaanpassing light: geen beleids- en begrotingstoelichtingen (BBT’s) meer.
Indien er echt geen beleidsaanpassingen gebeuren, kan dat voor VOORUIT als in ruil de algemene toelichting wordt uitgebreid.

-Subsidies: een lijst van criteria waaraan moet worden voldaan om automatisch subsidies toe te kennen.
Er wordt een verplichting ingevoerd om subsidies elke vijf jaar beleidsmatig te evalueren.
Die evaluatie moet de basis vormen van een geïnformeerde beslissing van de Vlaamse regering om de subsidie stop te zetten of voort te zetten.
De Vlaamse regering bepaalt de regels van die evaluatie: zou dat niet beter gebeuren door het Vlaams Parlement?  

-Verankering rol Rekenhof: het Rekenhof had gevraagd om expliciet te verankeren dat zij niet enkel recht hebben op 'normale' rapportage, maar ook op alle verantwoordingsstukken.
Dat recht hadden ze eigenlijk al, maar ze wilden het verankerd zien. Ook het recht van Inspectie Financiën (IF) om alle verantwoordingsstukken op te vragen bij onderzoeken naar de besteding van subsidies wordt decretaal verankerd.
Dat is een goede zaak.

  • (1) Eurostat: het directoraat-generaal van de Europese Unie (EU), belast met het opmaken van statistieken.
     
  • Zie onder andere ook ‘Vlaamse begroting 2022’ van donderdag 18 november 2021 op deze website.
     
  • Foto: www.vlaamsparlement.be, Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie van dinsdag 7 juni 2022.