Wat kost uw kerk?

‘Wat kost uw kerk?’ brengt een interview met gedeputeerde voor de geloofsgemeenschappen Ludwig Vandenhove in DE PLUS van Het Belang van Limburg van zaterdag 20 en zondag 21 april 2013.

Elke inwoner moet haar/zijn geloofsovertuiging in alle vrijheid kunnen beleven en dat mag geld kosten.
Het is net zoals bij het gegeven democratie.
Het is aan de burgers om uit te maken via een maatschappelijk en politiek debat  hoeveel ze hier willen voor betalen.”, aldus Ludwig Vandenhove.

“Ik vind het belangrijk dat de overheid regels bepaalt onder welke vorm geloofsovertuigingen kunnen beleden worden en hoe ze hier kunnen voor gefinancierd kunnen worden. Zo gebeuren er geen ontsporingen, zoals nu vaak gesuggereerd wordt in sommige moskeeën en/of met sommige Imans. De financiering moet transparant zijn en er dient een duidelijke scheiding te zijn met gebouwen, die bijvoorbeeld voor socio-culturele of andere activiteiten gebruikt worden.

Wij leven in een interculturele en interreligieuze samenleving. Daarom vind ik het belangrijk dat we mekaars geloofsovertuigingen zo goed mogelijk leren kennen. Initiatieven zoals Open Gebedshuizendag op 5 mei 2013 en Open Kerkendag op 1 en 2 juni 2013 juich ik dan ook toe.”

 

Hieronder vindt u het integraal artikel ‘Wat kost uw kerk?’.

Gedeputeerde Vandenhove wil debat

HASSELT - De Limburgse gemeenten hebben in 2011 9,5 miljoen euro bijgepast voor het onderhoud van de kerken. "Als je die 9,5 miljoen euro bekijkt ten op zichte van het aantal mensen dat naar de mis gaat, is dat natuurlijk veel", zegt gedeputeerde voor geloofsgemeenschappen Ludwig Vandenhove (sp.a). "We moeten hierover snel een debat durven voeren".

De gemeenten moeten de financële tekorten van de katholieke kerken bijpassen. Allemaal het gevolg van Napoleon, die indertijd de kerken confisqueerde. Wat een kerkfabriek niet kan of wil betalen, moet de gemeente ophoesten. Ook al heeft een aantal kerkfabrieken zelf inkomsten, door de verhuur van gebouwen of de pacht van gronden die ze in bezit hebben.
De uitgaven slaan op kosten voor onderhoud (verwarming, elektriciteit, poetsen...) en investeringen (bijvoorbeeld een lening voor de aanleg van een nieuw dak). De lonen voor pastoors zitten daar niet bij, die worden betaald door het ministerie van Justitie.
De Limburgse gemeenten moeten dus opdraaien voor de financiële tekorten van de 312 katholieke kerkfabrieken en vier protestantse kerkgemeenten. Het overzicht per gemeente vindt u op blz 4. De moslims, de orthodoxen en de vrijzinnigen moeten aankloppen bij de provincie.

MOSKEEËN
"Voor de 11 erkende moskeeën hebben we vanuit de provincie 273.000 euro bijgepast, voor de 11 centra voor de vrijzinnigen 1,4 miljoen euro", heeft Vandenhove laten uitrekenen.
In Limburg zijn onlangs een twaalfde en een dertiende moskee erkend: de Marokkaanse moskee Arramba van Sint-Truiden en de Turkse Fatih in Winterslag, Genk. In het totaal heeft Limburg nu bijna de helft van de 28 in Vlaanderen erkende moskeeën. Een erkende moskee vraagt aan de provincie om de tekorten bij te passen, net zoals een kerkfabriek dat aan een gemeente doet.
"Ik ben blij dat bij ons die erkenningen goed lopen", zegt Ludwig Vandenhove, die als gedeputeerde bevoegd is voor erediensten. "Het voordeel van die erkenningen is dat je de mensen in de moskee ook kent. Ze moeten zich organiseren, ze moeten een bestuur hebben en ze moeten ook een meerjarenplan en een begroting opstellen. We helpen hen daarbij."
"Natuurlijk besef ik ook wel dat er mensen zijn die vinden dat je die moslims net niet moet helpen met erkenningen, zodat ze ook niet om geld kunnen vragen. Maar dan krijg je ook geen goede contacten met die geloofsgemeenschap. De laatste moskee die erkend werd, is toevallig die van Sint-Truiden. Dat dossier liep al van voor ik gedeputeerde was, maar we hebben vanuit de stad de mensen wel gesteund bij het indienen van hun dossier."
Wat gaat de provincie doen als die straks allemaal nieuwe gebouwen willen? "De meeste moskeeën hebben al een gebouw. Maar goed, daarom moeten ze ook een meerjarenplanning maken. We betalen trouwens alleen voor een gebedsruimte, niet voor andere dingen."
Tussen erkenning en het krijgen van het geld kan trouwens al een periode zitten. De Fatih Camii moskee van Beringen is al erkend in 2009, maar heeft nog geen geld gevraagd. "Jammer", zegt een gelovige. "Want we zijn een grote moskee, met grote kosten."

KERKEN
Langs de andere kant zijn er ook de hoge rekeningen van de kerken. Die rekeningen betalen de gemeenten. Behalve die van de kathedraal van Hasselt, daar is dan weer de provincie voor bevoegd.
"In tijden dat gemeenten personeel moeten ontslaan, is het nuttig om daar eens een debat over te voeren", zegt Vandenhove. "Maar mensen moeten wel weten wat ze willen. Ze gaan misschien niet vaak naar de mis, maar ze willen ook niet dat je aan hun kerk raakt. Wat doen we? Gaan we de kerken een nieuwe bestemming geven? Het klinkt vreemd, maar in dat geval zullen ze nog meer kosten. Want als je van een kerk bijvoorbeeld een tentoonstellingsruimte maakt, moet je er bijvoorbeeld ook toiletten voorzien."
"Ik weet wel dat het bisdom op vraag van minister Bourgeois bezig is om te bekijken wat ze gaan doen met welke kerken. Maar misschien moeten we het debat alvast versnellen. Zeker in tijden van crisis."
In Sint-Truiden hebben ze in 2011 anders ook wel 800.000 euro aan kerken gegeven, op het moment dat Vandenhove burgemeester was. "In Sint-Truiden zijn er ook veel kerken. In 1996 of 1997 heb ik als burgemeester zelfs nog een nieuwe kerk geopend op de Halmaalweg. Ik riep als burgemeester trouwens ook een keer per jaar de kerkfabrieken samen, zodat we konden afspreken over wie nu wat ging doen."

BISDOM
Bij het bisdom zijn ze inderdaad bezig met een kerkenplan. "Wij zelf niet, wel de lokale kerkbesturen", zegt Christos Knieper. "Op sommige plaatsen zijn die kerken inderdaad een dure aangelegenheid. Zeker in Zuid-Limburg, waar je veel kerken hebt. Of in Tongeren, waar ze een basiliek hebben. Maar die basiliek is natuurlijk ook een toeristische troef."
"Sommige kerken - zoals bijvoorbeeld die van Heppeneert in Maaseik - hoeven helemaal niks te vragen aan de gemeente. Die betalen alles zelf. Maar dat is een bedevaartsplaats en je kan natuurlijk niet overal zoveel kaarsen verkopen. Je kan niet alleen op basis van het aantal kerkgangers oordelen wat er met een kerk moet gebeuren. Een kerk is ook een plaats van stilte. We begrijpen natuurlijk wel dat er in tijden van crisis overal moet bezuinigd worden. Maar die bedragen moet je ook niet overdrijven, het gaat soms maar om 1 procent van de uitgaven in een gemeente."
De jaarrekeningen zien er redelijk ingewikkeld uit. "Toch zijn het vrijwilligers die zich daarmee bezighouden. Ze moeten die opsturen naar de gouverneur voor goedkeuring."

BOURGEOIS
Minister Bourgeois is via twee wegen bevoegd voor kerkgebouwen. Langs de ene kan via Binnenlands Bestuur, langs de andere kant via Onroerend Erfgoed.
"We schatten dat er vanuit Vlaanderen in het totaal 127 miljoen euro naar kerken gaat. Dat is vooral geld voor Erfgoed, voor de beschermde kerken dus. Kerken die niet beschermd zijn en bijvoorbeeld een nieuw dak nodig hebben, kunnen ook subsidies aanvragen aan het Agentschap Binnenlands Bestuur. Maar het budget dat daarvoor wordt voorzien, is beperkt tot zo'n 3,5 miljoen euro." Dat geld komt dus nog bovenop het geld dat de gemeenten betalen.
"De kerkbesturen moeten in hun meerjarenplan aangeven welke bestemming ze in de toekomst aan hun kerk moeten geven", zegt de woordvoerder van minister Bourgeois.
Uit een rondvraag van het Centrum voor religieuze kunst en cultuur blijkt dat ongeveer een derde van de kerkgebouwen zijn beschermd als monument. Twee derde zegt trouwens dat de algemene toestand van hun kerkgebouw "goed" is. In 75 procent van de kerken worden ook niet-liturgische activiteiten georganiseerd zoals concerten en tentoonstellingen.

 

"ONDERHOUD VAN KERKEN KOST ONS TWEE SPORTHALLEN"

Veel gemeenten willen dat kerkfabrieken besparen

HASSELT - Ludwig Vandenhove heeft laten uitrekenen hoeveel geld de kerkfabrieken krijgen van de gemeente. De cijfers zijn gebaseerd op de officiële rekeningen die de gemeenten binnenbrengen bij de gouverneur.

Wat opvalt is, is de variatie in bedragen. Die gaat van 0 euro in Herstappe tot 1,1 miljoen euro in Hasselt. Toch staan die bedragen vaak niet in verhouding met het aantal inwoners of aantal kerken. Sommige kerkfabrieken brengen namelijk meer eigen middelen in dan andere. Sommigen verkopen ook eigen bezittingen om toch maar hun kerk te kunnen onderhouden, terwijl andere de rekeningen gewoon doorsturen naar de gemeente. Hier en daar zijn er gemeenten die een andere koers varen. In Neerpelt hebben ze jaren geleden al afgesproken dat de kerkfabrieken zelf hun rekeningen voor verwarming, elektriciteit en verf betalen.

SINT-TRUIDEN

In Sint-Truiden kijken ze voor 2013 al aan tegen een uitgave van 1 miljoen euro. "Dat kost ons deze legislatuur dus 6 miljoen euro of twee sporthallen, alleen al aan kosten voor onderhoud en verwarming.
Dat is veel. Bovendien betalen we als stad ook nog eens de onroerende voorheffing en verzekeringen voor panden die de kerkfabriek verhuurt", zegt een schepen. "Als schepencollege pleiten we dan ook voor een besparing.
De kerkfabrieken zullen ook eigen middelen moeten aansnijden."

NEERPELT

Neerpelt is de gemeente die volgens de officiële rekeningen - op Herstappe na - het minste geeft aan de kerkfabriek. Moeten ze het daar echt stellen met 250 euro? "Die 250 euro is alleen het geld dat we aan het centraal bestuur geven", zegt schepen voor financiën Marc Geerts (sp.a): "Wij geven inderdaad geen geld voor verwarming of elektriciteit.
Dat is al jaren geleden zo afgesproken met de kerkfabrieken. We voorzien wel jaarlijks een pot van 5.000 euro waaruit geput kan worden voor investeringen. Voor grote werken, zoals restauratie van de centrumkerk recentelijk, subsidiëren we wel."

GENK

Volgens schepen Guido Vandebrouck heeft Genk de afgelopen vijf jaar gemiddeld 590.000 euro per jaar betaald voor de exploitatiekosten zoals verwarming, schoonmaak, elektriciteit.
"Daarnaast is er gemiddeld 155.000 euro per jaar geïnvesteerd in nieuwe vloeren, nieuwe daken en verwarmingsinstallaties." Er zijn steeds minder vrijwilligers die zich inzetten voor onderhoud, waardoor ook alle rekeningen oplopen. "Veel kerkfabrieken hebben ook minder inkomsten, omdat er minder zendmasten op kerktorens staan. Het is niet meer nodig dat die masten zo hoog staan. We gaan via een masterplan financiële afspraken maken met de kerkfabrieken. We gaan de kerkfabriek aanzetten om elektriciteit en mazout samen aan te kopen."

AS

"De toelage aan de meeste kerkfabrieken blijft onder controle", zegt schepen van Financiën Marc Bergmans. "De grootste hap is de terugbetaling van een lening. Dit jaar kunnen we via overschotten uit het verleden de toelage voor 2 kerkfabrieken verminderen."

TONGEREN

De kerkfabrieken van Tongeren hebben in 2011 meer dan 1 miljoen euro gekregen van de stad.
Tongeren telt dan ook 22 kerken, wat neerkomt op één per 1.300 inwoners.
Restauratie en onderhoud kost natuurlijk handenvol geld. De Onze-Lieve-Vrouwebasiliek is de grootste slokop. Die staat al meer dan een halve eeuw in de steigers.

BOCHOLT

De 474.000 euro van Bocholt omvat onder meer een doorgeeflening van 210.000 euro voor de restauratie van de kerk in Reppel", zegt burgemeester Jos Claessens. De voorbije jaren hebben de kerkfabrieken trouwens ook eigendom, landbouw- en andere gronden, verkocht om mee te betalen aan het onderhoud van hun kerken. Dat gebeurt in overleg met het bisdom.

MEEUWEN-GRUITRODE

"De kerkfabrieken nemen ook hun verantwoordelijkheid op voor hun financiën", zegt schepen Johan Bongaerts. "Ze verkopen als het nodig is eigendommen zodat ze het kerkenpatrimonium in stand kunnen houden. Zo verkocht de kerkfabriek van Ellikom enkele jaren geleden grond. Dat hebben ze geïnvesteerd in een nieuwbouw die ze verhuren. In 2012 hebben de kerkfabrieken van Meeuwen- Gruitrode allemaal geld over, dat blijkt uit de rekeningen die volgende week op de agenda staan."

MAASMECHELEN

Maasmechelen is een arme gemeente.
Toch heeft die in 2011 maar liefst 600.000 euro moeten bijpassen voor de tekorten van de kerkfabrieken.Die hoge rekeningen hebben te maken met de renovaties aan de kerk van Eisden Dorp en die van Eisden Tuinwijk. "De kerkfabrieken beroepen zich nog altijd op de wet Napoleon. Ze zouden beter eens hun eigen middelen aanspreken in plaats van op hun geld te blijven zitten", reageert ex-burgemeester Georges Lenssen (Open VLD).
"Maar zij willen niet meedenken met ons. Dit is niet vol te houden voor een gemeente als de onze. Dat bedrag vertegenwoordigt 1% personenbelasting of 100 opcentiemen."

 

Zie onder andere ‘Religies en levensbeschouwingen in Sint-Truiden’ van 14 mei 2012 en ‘Het gaat over religie!’ van 14 maart 2013 op deze website.

 

 

 

Tags: