World Circular Economy Forum 2017

Door Ludwig Vandenhove op di, 25/07/2017 - 14:54

Van maandag 5 tot en met woensdag 7 juni 2017 nam een delegatie van de Limburgse Cleantech Community deel aan het World Circular Economy Forum 2017 in Helsinki.

Gedeputeerde van Leefmilieu Ludwig Vandenhove was erbij.

“Ik ga zelden mee naar zulke initiatieven in het buitenland, maar dit keer vond ik het nuttig om eens te horen en te ervaren hoever het wereldwijd met de circulaire economie staat”, zegt Ludwig Vandenhove.

“Het was een heel druk programma, van Helsinki zelf hebben we dus niet veel gezien. Bovendien is het in Finland een uur vroeger dan hier, wat je al snel (wat) voelt in je lichaam. ’s Avonds is het dus vroeger donker dan hier (maar niet echt donker, eerder schemer), en ‘s morgens al heel vroeg licht.
’s Avonds nog een drank- of eetgelegenheid vinden in Helsinki is dan ook niet evident.
Het is nu zomer in Finland, in de winter is het precies omgekeerd. Het was er ook al (school)vakantie.

Finland bestaat dit jaar exact 100 jaar en was voorheen een Zweedse kolonie.
Zweeds is er na het Fins de 2^de taal. De straatnamen bijvoorbeeld zijn er in twee talen aangeduid: bovenaan Fins, eronder Zweeds.

Helsinki scoort al jarenlang in de diverse top 10’s van meest leefbare steden ter wereld.
Vooral de manier waarop de stad zich ontwikkelt, oogst heel wat lof.
Havengebieden en industriegebieden worden op een ideale manier gecombineerd met woon- en werkwijken.
Het ruimtelijk gevoel zorgt voor een positieve bijdrage in het dagelijks leven van de Finnen.
Dat is vooral belangrijk tijdens de koude en donkere winterdagen, omdat het weinige zonlicht dat Helsinki dan bereikt optimaal benut kan worden.
De stad is gebouwd op vooral onregelmatig gevormde eilanden, zodat ze een afwijkende structuur heeft. Zo zijn er meerdere havens, is er geen echte rondweg en telt Helsinki een groot aantal bruggen.
Helsinki is verdeeld in 54 districten.
De stad heeft veel parken en veel groen. Ook bijzonder is het stratennetwerk met brede, symmetrische straten, waar de wandelaars en vooral de fietsers ‘de baas zijn’ (vergelijkbaar met Kopenhagen in Denemarken (1)).
Helsinki is een stad met een hoge levensstandaard.
De Finnen lopen op veel gebieden voor op de rest van Europa, onder andere op het vlak van technologie, onderwijs, de medische zorg en wetgeving.
Helsinki is geen goedkope bestemming.
Dat komt deels door belastingdruk, maar vooral door de geboden kwaliteit en de hoge levensstandaard (2).

Het eerste aanzicht van Finland heeft iets van een combinatie van Duits en eerdere Communistische systemen (vooral de woonblokken).

We waren ‘s maandagsmiddags juist op tijd in de Finlandia Hall (Mannerheimintie 13e) voor de officiële opening van het Forum. (3)
De plenaire vergaderingen waren inhoudelijker sterker dan de diverse ‘boulevard sessions’ (werkgroepen). Ongetwijfeld had dit ook te maken met het vele volk, zodat de werkgroep sessies ‘uitpuilden’, zeker de eerste.
Dat gaf praktisch nogal wat problemen om het publiek betrokken te krijgen.

De nadruk werd sterk gelegd op de klimaatdoelstellingen van de Verenigde Naties (VN).
Op het eerste zicht komt dit theoretisch over, maar het biedt het voordeel dat we een referentiekader hebben waar steeds kan naar teruggegrepen worden. In de publicatie die de provincie Limburg uitbrengt rond klimaatadapatie naar aanleiding van de 2^de Limburgse klimaattop op maandag 18 september 2017, zal dit referentiekader eveneens gebruikt worden. (4)

In diverse tussenkomsten vanuit diverse steden uit verschillende landen werd de nadruk gelegd op klimaatneutraal worden tegen een bepaalde datum en hoe dat te bereiken.
Er zijn veel gelijkenissen, hetgeen normaal is, veel (andere) wegen bestaan er nog niet.

Net zoals bij lectuur rond dit thema valt het op dat het vaak om concrete situaties of voorbeelden gaat, die nog niet breed verspreid zijn bij de bevolking.
Informeren en sensibiliseren blijft de boodschap.

‘De bottum-up-benadering’ springt er in een aantal gevallen uit, zoals in Helsinki zelf.
De getuigenis van Vancouver (Canada), waar in 1971 de internationale milieuorganisatie Greenpeace (toeval?) is ontstaan, was zeer leerrijk. (5)

Op dinsdag 6 juni 2017 zijn we in de namiddag onder leiding van Kris Asnong, directeur van Greenville, een aantal realisaties in Helsinki gaan bezoeken: een oud slachthuis, waar nu verschillende horeca -zaken in gevestigd zijn en een volledig getransformeerde wijk, waar Vlaams bouwmeester Leo van Broek zijn hart zou kunnen ophalen met de manier waarop appartementsblokken hier gebouwd zijn. Mooie voorbeelden van hoe ruimte in de hoogte gecreëerd wordt en bijgevolg minder ruimte inneemt. Het zal toch nog een tijd duren vooraleer de Vlaming (met een baksteen in de maag en grote liefhebber van een huis en een tuintje) hiertoe zal kunnen overtuigd worden.
Eerlijk: mooi en modern, maar toch een beetje de indruk van ‘woonblokken’.
Ik heb hetzelfde ervaren toen ik in het Paasverlof Lyon, meer bepaald het stadsdeel La Confluence, bezocht.

Na de officiële afsluiting van het Forum in de Finlandia Hall stond er ’s avonds een bezoek aan de Belgische ambassade (Kalliolinnantie 5) geprogrammeerd.
Ambassadeur Philippe Beke (wij kennen elkaar nog uit ‘vroegere levens’) had een aantal interessante sprekers uitgenodigd, wat ons de mogelijkheid bood om te vernemen hoe de idee van circulaire economie en smart-cities concreet in een aantal Finse steden gerealiseerd wordt.
Vooral de heer Tero Blomqvist van de stad Tampere en ex-werknemer van Nokia wist te boeien.
Opvallend is dat in Finland qua smart-cities veel meer rekening gehouden wordt met het sociale aspect en het gegeven privacy.
Wat het sociale betreft hebben we hetzelfde gehoord in de getuigenissen tijdens het Forum vanuit Kopenhagen en Rotterdam.

Momenteel proberen we via Greenville een aantal Finse verantwoordelijken, samen met de Belgische ambassadeur, naar hier te halen en hen in contact te brengen met een aantal beleidsverantwoordelijken.

Gouverneur Herman Reynders gaf op de ambassade eveneens een interessante toelichting, waarbij hij onze Limburgse situatie met de sluiting van de steenkoolmijnen en de sluiting van Ford Genk vergeleek met de sterke afslanking van Nokia. (6)

Zulke persoonlijke contacten en getuigenissen zijn steeds het meest interessant aan zulke buitenlandse bezoeken. Die ervaring had ik ook steeds als ik als parlementslid deelnam aan buitenlandse missies. (7)
Tussen het drukke programma in hebben we met een paar mensen (onder andere schepen Jef Verpoorten en burgemeester Alain Yzermans van Houthalen-Helchteren) gebruik gemaakt om eens rond het meer rond de Finlandia Hall te wandelen (ondanks mijn pijnlijke achillespees) en even in het centrum van Helsinki te vertoeven. Trouwens, voor de Finnen waren dinsdag 6 en woensdag 7 juni 2017 de warmste en zonnigste dagen van 2017 tot dan toe.
U ziet het: zelfs in Helsinki is het goed weer als de Limburgers daar zijn.

Mijn korte conclusie: we doen het in Limburg nog zo slecht niet qua circulaire economie, maar we moeten een tandje bijsteken. Dat geldt zeker (ook) voor het verhaal van smart-cities.
Hierbij moet er toenemende aandacht zijn voor het sociale aspect en het aspect privacy.
Als provincie Limburg organiseren we Festival Retour tijdens de Week van de Circulaire Economie van zaterdag 14 oktober tot en met zondag 22 oktober 2017.
De bedoeling is zoveel mogelijk Limburgse circulaire initiatieven in de kijker te stellen (8).
Het zou goed zijn dat er vanuit Greenville - in nauwe samenwerking met de provincie Limburg en andere mogelijke partners - een gelijklopend initiatief zou genomen worden dat meer gericht is op de privé-sector.
Wij beseffen als Limburg niet altijd wat we hebben en hoever we (al) staan.

Wie mij kent, weet dat één van mijn motto’s is: er moet gewerkt en er moet gelachen worden, vaak hangen ze immers samen.
In Helsinki was dat niet anders.
Vooral met de bevers van schepen Jef Verpoorten van Houthalen-Helchteren hebben we gelachen.
Spreek hem er zeker over aan als je hem tegenkomt…”

(1) Bezoek aan Kopenhagen. www.ludwigvandenhove.be, 23-10-2015
(2) Bron: intern voorbereidingsdocument Greenville, dat de reis organiseerde.
(3) www.finlandiatalo.fi/en
(4) 2de Limburgse klimaattop. www.ludwigvandenhove.be, 09-07-2017.
(5) www.greenpeace.org/international/en
(6) Hoe lang moet Nokia nog afzien? www.datanews.knack.be, 18-04-2013.
(7) Afghanistan zien ... en dan!? www.ludwigvandenhove.be, 31-10-2008.
(8) Festival RETOUR. www.ludwigvandenhove.be, 28-06-2017.