"Zelfs de dood wordt gecommercialiseerd!"

Het is één van de uitspraken van burgemeester - federaal volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove op zondag 1 november 2009 naar aanleiding van Allerheiligen.


In zijn gelegenheidstoespraak deed hij ook een oproep voor wederzijds begrip en respect, dialoog en samenwerking tussen de verschillende bevolkingsgroepen.

Tevens stond hij kort stil bij een aantal vernieuwingen, die de stad Sint-Truiden zal doorvoeren inzake begraafplaatsen.
De kerkhofgedachte wordt hierbij in feite ondergeschikt aan de parkgedachte.”, zegt Ludwig Vandenhove.

Hieronder vindt u de integrale tekst van de toespraak.

Zeer Eerwaarde He(e)r(en)
Mijnheer de diaken
Geachte voorzitters, vlaggendragers en leden van de vaderlands­lievende verenigingen
Geachte voorzitters en leden van de socio-culturele, sport- en andere verenigingen
Beste afgevaardigden van de onderwijsinstellingen
Beste leerlingen en kinderen
Heren generaal(s), kolonel(s), officieren en onder-officieren en andere vertegenwoordigers van de militaire overheid, actief of gepensioneerd
Vertegenwoordigers van het Rode Kruis en van de Civiele Bescherming
Dames en heren van de federale politie, lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken, gewestelijke brandweer Sint-Truiden en jeugdbrandweer
Beste leden van het Koninklijk Stedelijk Feestcomité
Beste leden van de Koninklijke Harmonie ‘De Gilde’
Collega’s politici
Dames en heren
Beste medeburgers

Hartelijk welkom op deze plechtigheid ter gelegenheid van Allerheiligen. We staan hier weer zoals elk jaar op het centraal stedelijk kerkhof van Schurhoven.

Ik wil me namens het stadsbestuur verontschuldigen voor het feit dat het monument in de Stapelstraat wegens werken aan het tegenoverliggend gebouw dit jaar minder goed toegankelijk is.

Op 1 november brengen we daar traditioneel hulde aan de oud -strijders en al diegenen, die voor onze vrijheid vochten. Daarna komen we stoetsgewijs naar deze begraafplaats om hulde te brengen aan alle gesneuvelden van beide wereldoorlogen, maar ook aan onze overleden familieleden, vrienden, kennissen en allen die ons dierbaar zijn.

In onze overwegend christelijke maatschappij zijn Allerheiligen en Allerzielen feestdagen waarop de dood en het al dan niet leven na de dood, afhankelijk van de geloofsovertuiging, onder de aandacht worden gebracht.

Met het neerleggen van bloemen op de graven geven we uiting aan onze gevoelens dat we de overledenen nog steeds niet zijn vergeten en dat we hen dankbaar zijn voor wat zij voor ons betekenden.

Maar in deze moderne, jachtige tijden wordt er steeds minder tijd uitgetrokken voor de medeburgers. Ook de dodenhulde wordt door velen beperkt tot een jaarlijks ritueel, meestal in deze periode, dat bestaat uit het schoonmaken van de grafsteen en het plaatsen van een bloemstuk.

En de commercie speelt handig in op dit tijdsgebrek van veel mensen.

Vroeger bijvoorbeeld gingen de nabestaanden in geval van een begrafenis eerst naar de parochiepriester en deden de overlijdensaangifte zelf. Van een begrafenisondernemer was er destijds nauwelijks sprake.
Nu wordt er eerst contact opgenomen met de begrafenisondernemer, die zorgt voor alle praktische regelingen van een uitvaart.

Maar ook dit is nu al aan verandering onderhevig.
Het digitale tijdperk heeft zijn intrede gemaakt in de uitvaartsector. 

De burger kan momenteel niet alleen haar of zijn laatste wilsbeschikking in zake lijkbezorging laten registreren bij het gemeente - of stadsbestuur, maar zij of hij kan via één of meerdere websites digitaal de nodige schikkingen treffen voor alle aspecten na een overlijden. De volgende zaken kunnen bijvoorbeeld digitaal geregeld worden zonder zich nog te verplaatsen: de plaatsing van een overlijdensbericht, de bestelling van bloemen, de registratie van eventuele bijzondere wensen van de overledene, de al dan niet kerkelijke uitvaartplechtigheid, een online rouwregister, de koffietafel, de totale kostprijs, enz….
Dit allemaal van ‘achter de personal computer (pc)’.

In sommige landen is het zo ver gekomen dat voor een begroeting in het funerarium extra vergoedingen worden aangerekend.

In het Gelderse Hedel is onlangs het eerste uitvaarthotel van Nederland geopend.
Nabestaanden kunnen daar 24 uur per dag bij de overledene doorbrengen en er overnachten.
Volgens de initiatiefnemer willen veel rouwenden zoveel mogelijk tijd met hun overleden dierbare doorbrengen

Het overlijden en de daaraan gekoppelde teraardebestelling wordt steeds vaker het doelwit van zakenmensen, die er nieuwe mogelijkheden in zien om (veel) geld te verdienen. Dit maatschappelijk verschijnsel betekent uiteraard ook dat er een vraag is vanuit de samenleving voor dergelijke initiatieven.

Maar door dit alles verwateren de rechtstreekse contacten tussen de familie en de vriendenkring van de overledene.
Een ander gevolg van al deze cybertoestanden is dat de solidariteit tussen de burgers nog verder afbrokkelt.

Of hoe zelfs op het moment van de dood de commercie het dreigt te halen van het menselijke en het solidaire!

Vergeten we niet dat we onze vrijheid en onze welvaart net te danken hebben aan de solidariteit tussen de verschillende lagen van de bevolking en mensen van verschillende nationaliteiten.
Zij streden destijds zij aan zij tegen de gezamenlijke vijand en tegen het fascisme, het nazisme en het racisme.
Al deze begrippen staan voor extreme standpunten en nationalisme waarbij de individuele vrijheid tot een minimum wordt herleid en minderheden worden aangewezen als de zondebok voor alles wat slecht gaat.

Deze extreme standpunten zien we spijtig genoeg steeds vaker weer opduiken. Zo worden de asielzoekers of de vreemdelingen dikwijls aangewezen als de grote ‘profiteurs’ van ons sociaal stelsel.
In sommige gevallen kan dit inderdaad waar zijn, maar er zijn evenzo autochtonen, die hier misbruik van maken.
Goeden en slechten hebben altijd en overal bestaan en dit heeft niets te maken met afkomst of huidskleur.

We merken zelfs dat steeds meer jongeren op basis van afkomst, geloof en/of fysieke eigenschappen via het internet worden gepest. Ook mensen met een handicap of een andere seksuele geaardheid ontsnappen niet aan haatboodschappen en pesterijen.

Daarom blijf ik pleiten voor een samenleving waarin wederzijds begrip en respect, dialoog en samenwerking geen loze woorden zijn.
Indien we nieuwe grote confrontaties met geweld willen vermijden, moeten we samen, allochtonen en autochtonen, bereid zijn om elkaar te leren kennen met wederzijds begrip voor ieders eigen achtergrond en/of leefwereld en voor ieders eigen geloofsovertuiging.
Bij de multiculturele samenleving komt er nog een dimensie bij: de interreligieuze.

Ik ben van mening dat iedereen, die in dit land verblijft, zonder uitsluiting door kleur of ras, van de basisrechten gebruik moet kunnen maken, die door de wetgever ter beschikking zijn gesteld, zonder uit het oog te verliezen dat eenieder zich ook aan de wettelijke plichten moet onderwerpen.
Dit is de basis van een democratisch systeem.

In onze actuele maatschappij, die steeds mondialer wordt, mede dankzij de moderne communicatietechnieken en de veel grotere mobiliteit en toegankelijkheid, heeft niemand een boodschap aan extremisme. Het verleden heeft trouwens telkens opnieuw bewezen dat dit een verwerpelijk gedachtegoed is.

Ik wil dan ook op deze dag van rust en stilte iedereen, en vooral de jeugd, oproepen om de overledenen te herdenken en een moment van bezinning in te lassen over de basiswaarden in de samenleving waar we misschien met zijn allen niet genoeg bij stilstaan.

Als stadsbestuur doen we er alles aan om de begraafplaatsen beter en aangenamer in te richten voor de bezoekers. Zo worden er jaarlijks een aantal paden beklinkerd om de toegankelijkheid te verbeteren en daar waar mogelijk worden zitbanken geplaatst. Ook de watertappunten worden vermeerderd.
Op het centrale kerkhof te Schurhoven worden dit jaar éénvormige urnengrafkelders en nissen geplaatst en er wordt een nieuwe strooiweide aangelegd.

Op alle begraafplaatsen van ons grondgebied (17 in/> totaal), die nog voor het publiek toegankelijk zijn, werden borden met gedichten geplaatst, zodat ook deze cultuurvorm meer aan bod komt in het stadsbeeld.
Vele gemeenten en steden hebben inmiddels ons voorbeeld gevolgd van deze poëzie op kerkhoven.

Vanaf volgend jaar zal systematisch één kerkhof in zijn totaliteit worden ‘gerenoveerd’. 
Het is de bedoeling dat de begraafplaatsen meer als een park worden ingericht, dus meer groen. Ook zullen er percelen worden aangelegd met éénvormige grafmonumenten/grafstenen.
De kerkhofgedachte wordt in feite ondergeschikt aan de parkgedachte.
Het is een tendens, die al in een aantal andere gemeenten en steden tot grote tevredenheid van de burgers in de praktijk is gerealiseerd.

Met al deze (technische) ingrepen beogen we een zo groot mogelijk sociaal contact tussen de burgers teweeg te brengen, zodat ze hun verdriet voor het verlies van één of meerdere nabestaanden niet alleen hoeven te dragen, maar dat ze dit kunnen delen met de andere bezoekers van de begraafplaatsen gedurende het ganse jaar en niet enkel ter gelegenheid van Allerheiligen en/of Allerzielen.

Bedankt aan iedereen, die deze plechtigheid mee heeft mogelijk gemaakt.

En de anderen: bedankt voor de aandacht en voor de aanwezigheid.