Op donderdag 8 oktober 2015 vond in het provinciehuis in Hasselt een studiedag plaats onder de titel ‘Een kijk op milieuhandhaving in Limburg’.

Gedeputeerde Ludwig Vandenhove verzorgde de inleiding.
Hieronder kan u ze lezen. 

Dames en heren aanwezigen

Hartelijk welkom op deze studiedag ‘Een kijk op milieuhandhaving in Limburg’.

Handhaving blijft een algemeen beleidsprobleem in Vlaanderen.
Handhaven wil zeggen ‘optreden’ en is in feite voor een ambtenaar en zeker voor een politicus onpopulair om te doen. En als er dan (al) eens opgetreden wordt door de ambtenaar, mag de politicus niet ‘tegenwerken’.
Plaatselijk gebeurt dat nog al eens.

Het gaat dan niet alleen over leefmilieu en ruimtelijke ordening, maar bijvoorbeeld ook over waterlopen (onder andere burgers, die er te dicht willen tegen aanbouwen), waar ik als gedeputeerde eveneens voor bevoegd ben.

Ik ben er nochtans van overtuigd dat dit, zeker op termijn, de enige goede oplossing is om een betrouwbare overheid te creëren.
Consequent optreden, voor iedereen op dezelfde manier, wordt nog altijd geapprecieerd. Dit is ook altijd mijn houding geweest tijdens mijn 18 jaar als burgemeester van Sint-Truiden.
Wetten, decreten, regels maken, hebben maar zin als ze effectief gecontroleerd worden.

Daarom ben ik ook grote voorstander - zelf indertijd als federaal volksvertegenwoordiger mede-initiatiefnemer - van Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS).
In feite is dit HET middel van onmiddellijk optreden, van handhaving.
Het publiek vergeet snel.
Ik geef toe dat het systeem wat ontspoord is - er zit nu teveel onder de GAS-wetgeving, onder andere naar jongeren toe -, maar oorspronkelijk ging het enkel over afval en zwerfvuil en geluidsoverlast.
Twee elementen, die hier vandaag ongetwijfeld ook aan bod komen.

Handhaven betekent personeelsinzet.
Met alle besparingen bij de overheid is dat een toenemend probleem.
Zonder in enge partijpolitiek te vervallen, is het voor mij duidelijk dat sommige partijen en politici dat precies willen.
Sommige besparingen qua personeel bij diverse overheden, hebben niets te maken met de sociaal-economische context, maar eerder met ideologie. Met andere woorden, een zo beperkt mogelijke overheid, dus ook zo weinig mogelijk controle en handhaving.

Bovendien kunnen ambtenaren en politiemensen niet alles doen.
Het woord PRIORITEITEN heeft een betekenis in de Van Dale.
Politiemensen, die nu bezig zijn met grenscontroles, terecht of niet terecht, kunnen niet bezig zijn met milieudelicten.

Met de omgevingsvergunning, die op komst is, zal handhaving, zeker milieuhandhaving, nog belangrijker worden. Immers, tot nu toe waren milieuvergunningen beperkt in de tijd, nu wordt dat, net zoals de bouwvergunning nu, in de praktijk onbeperkt in de tijd.
Voor mij is het simpel: als de omgevingsvergunning er komt, zou de handhaving juist moeten toenemen.
Een randbemerking: de omgevingsvergunning gaat volgens helemaal het vergunningsproces niet versnellen.

De mensen van de Afdeling Milieu-inspectie van de Vlaamse overheid weten dat van mij: ik ben voor een grondige personeelsuitbreiding en het opdrijven van de werkingskosten van hun dienst.
Nu gebeurt net het omgekeerde.

Deze studiedag is er concreet gekomen, omdat we in het werkveld merken dat, ingeval van een inbreuk op de milieuwetgeving, een proces-verbaal (pv) niet altijd volgens de regels wordt opgesteld. Daardoor wordt het opstellen van een proces-verbaal nog al eens doorgeschoven van  de lokale politie naar de milieuambtenaar of omgekeerd met alle (juridische) gevolgen van dien. Bovendien weet een vast steller van een pv niet altijd wat er verder mee gebeurt of hoe de afhandeling concreet verloopt. Er is tevens niet altijd uniformiteit. Daardoor worden heel wat milieumisdrijven niet gesanctioneerd.

Hetzelfde geldt voor een aantal andere beleidsdomeinen, waar het voor de (politie)mensen op het terrein niet altijd duidelijk is hoe omzendbrieven of andere richtlijnen op het terrein moeten toegepast worden.
Wij proberen daar met het Provincie Limburg Opleiding en Training (PLOT) aan te werken.

Met de capaciteitsproblemen bij justitie staan milieudelicten niet altijd bovenaan om te behandelen.
Dit is des te erger als we weten dat organisaties of burgers met slechte bedoelingen zelf altijd bezig zijn met op ‘ons systeem’ vooruit te lopen.

We willen wel eens weten hoe de milieuhandhaving in  Limburg toegepast wordt.
Wie pakt welk probleem aan?
Wie stelt een pv op?
Wat is de houding van het parket?
Zijn alle betrokken partners op  de hoogte van de recente wetgeving?

Deze studiedag is een initiatief van Limburg School for Excellence (LSX), waarbij we trachten laagdrempelige en goedkope studie- of vormingsmomenten op te zetten.
Dank aan alle partners van vandaag: de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), PXL, Universiteit (U) Hasselt, het PLOT en de provincie Limburg.
De aanzet is gegeven door de vzw Centrum voor Duurzaam Groen (CEDUGRO) en de stuurgroep milieu van het provinciebestuur.
De federale overheid, de Vlaamse overheid, het parket, politiediensten, VVSG en het PLOT hebben hier vandaag hun inbreng.
Voormiddag en een deel van de namiddag is er een gedegen theoretische inbreng, namiddag is praktijkgericht.

Er is wel degelijk een verschil tussen studiedagen, die overheidsinstanties organiseren, en de vele private initiatieven, ook rond dit thema.
Ze kosten niet alleen meer en bovendien zullen de sprekers daar niet pleiten voor meer handhaving.

Ik wens u een aangename en leerrijke studiedag.

Zie ook Milieuhandhaving gebeurt veel te weinig in Vlaanderen van 13-06-2013 en Kick-off Limburg School for Excellence (LSX) van 12-09-2014 op deze website.