Bermen belangrijk voor de Limburgse natuur

Dat blijkt uit een studie van het Provinciaal Natuurcentrum (PNC).

Gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur Ludwig Vandenhove maakte deze resultaten bekend op donderdag 22 maart 2018 tijdens een druk bijgewoonde studiedag in het kader van het Platform voor Openbaar Groen in het cultureel centrum De Kimpel in Bilzen (Eikenlaan 25).

Het Platform Openbaar Groen is een organisatie van de vzw Centrum Duurzaam Groen (CeDuGro) in samenwerking met de provincie Limburg.
Het platform biedt gemeentelijke verantwoordelijken de mogelijkheid om informatie over de inrichting en het beheer van openbaar groen in te winnen en kennis en ervaringen met collega’s uit te wisselen.
De thema’s van het platform worden bepaald door de noden van het werkveld.

“De bedoeling is om deze resultaten de komende jaren toe te passen in zoveel mogelijk Limburgse gemeenten, liefst alle”, aldus Ludwig Vandenhove.

Foto's: Marcel Bex

Hieronder vindt u de perstekst.

30 bermen in Bilzen, Gingelom, Lanaken, Riemst en Zutendaal herbergen maar liefst 30 tot 40 % van alle soorten loopkevers, mieren, spinnen en bijen  gekend voor Limburg. En daarvan krijgt 25 tot
30 % een rode stip in Rode Lijsten. Dat betekent dat de soorten bedreigd, met uitsterven bedreigd, kwetsbaar of zeldzaam zijn of staan genoteerd als uitgestorven.
“We wisten dat bermen belangrijk zijn voor de biodiversiteit,  maar zoveel rijkdom op pakweg 1000 m berm (0.5 ha) verraste zelfs de natuuronderzoekers”, benadrukt Ludwig Vandenhove, gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur.

Willen we de achteruitgang van de Limburgse natuur tegengaan, zijn grote aaneengesloten natuurgebieden een noodzaak. Maar ook kleine landschapselementen zoals bermen zijn belangrijk.
Bermen vormen een netwerk van grazige linten doorheen het landschap en kunnen functioneren als leefgebied of als verbinding tussen grotere natuurgebieden.
Onder meer door het jarenlange maaibeheer zijn bermen nu vaak hotspots voor interessante vegetaties. De laatste populaties van erg zeldzame planten vind je vaak in bermen.

Over het belang van bermen voor dieren is minder geweten.
Bloemrijke wegbermen geven Limburg kleur, maar ze trekken ook veel vlinders, bijen, kevers en andere kleine dieren aan. Wordt de berm gemaaid, dan verdwijnen voedsel, bescherming en nakomelingen. Om het bermbeheer beter af te stemmen op de noden van de dieren die er in leven, startte het Provinciaal Natuurcentrum met het pilootproject “Onze bermen vol leven”.
Vandenhove verduidelijkt: “Het opzet is om de waarde van de bermen voor dieren onderzoeken, te komen tot richtlijnen voor een aangepast beheer, bermen op een positieve manier in de kijker zetten en ervaring opdoen om ook in andere gemeenten aan de slag te gaan. We hebben vanaf het begin gekozen voor een bottom up benadering. Vijf pilootgemeenten - Bilzen, Gingelom, Lanaken, Riemst en Zutendaal - waren van in het begin betrokken en duiden zelf hun onderzoeksbermen aan.”

Twee jaar lang onderzochten het Provinciaal Natuurcentrum en diverse natuurspecialisten 30 bermen in Bilzen, Gingelom, Lanaken, Riemst en Zutendaal.
De totale bestudeerde oppervlakte bedroeg zo’n 0,5 ha (wat overeenkomt met zo’n 1000 m berm).
Het aantal dieren dat in die beperkte oppervlakte gevonden werd, verraste zelfs de onderzoekers. 83 soorten bijen, 21 soorten dagvlinders en 17 soorten sprinkhanen werden in de bermen waargenomen.
Op de bodem kropen er 93 soorten loopkevers, 162 soorten spinnen en 23 soorten mieren rond, een indrukwekkend aantal. Van al deze soorten staat 25 tot 30 % met een rode stip op de Vlaamse Rode Lijsten.
Dat wil zeggen dat ze bijzondere aandacht behoeven.
Er zijn echte bermbewoners ontdekt zoals de zwarte staafmier waarvan bijna alle Vlaamse waarnemingen uit de Limburgse bermen komen. Het onderzoek noteert ook nieuwe vondsten voor Limburg en Vlaanderen.
Het Grieks dubbelkopje, een spin, is nieuw voor Limburg; de knautiakever is nieuw voor Vlaanderen. Die knautiakever is net als de knautiabij afhankelijk van knautia of beemdkroon om te overleven.
En laat het nu net niet goed gaan met de knautia, wat vooral te wijten is aan de achteruitgang van bloemrijke, eerder kalkrijke glanshaverhooilanden door overbemesting.

Gedeputeerde Ludwig Vandenhove concludeert: “De onderzochte bermen zijn maar smalle stroken. Toch kunnen de soortenlijsten concurreren met die van tal van natuurreservaten in Limburg en Vlaanderen.  Zorg dragen voor onze Limburgse bermen als leefgebied en natuurverbinding is dan ook een must. Met aangepast beheer valt nog veel meer natuurwinst te boeken en dat beheer moet niet per se duurder te zijn. Tijdens de studiedag van donderdag 22 maart 2018 worden alvast methoden gepresenteerd  om bij bermbeheer rekening te houden met dieren en planten, wordt er gekeken naar de voordelen van een ecologische maaier en nieuwe producten uit grasmaaisel. Tot slot presenteer ik ook een inspiratiegids rond bermen met praktijkervaring uit Bilzen, Gingelom, Lanaken, Riemst en Zutendaal. Ik hoop dat deze publicatie andere Limburgse gemeenten kunnen motiveren om nog meer in te zetten op beheer, zwerfvuil, handhaving enzovoort. Hierbij hoort tevens de uitdaging om de private firma’s, die via openbare aanbestedingen ingeschakeld worden om mee te werken aan het bermbeheer in de diverse Limburgse gemeenten, maximaal te betrekken.
Waarom dit niet inschrijven en/of opleggen via de bestekken?
Het is de bedoeling om de volgende jaren de bermen in de aandacht te houden, de gemeenten te ondersteunen en natuurwinst te maken. “Onze bermen vol leven” past dan ook helemaal in de taken die de provincie kan opnemen en waarbij we gemeenten ondersteunen.”  

Er is tevens een 'Inspiratiegids Werken aan bermen' gepubliceerd.
Hieronder kan u het voorwoord vinden van Ludwig Vandenhove. 

Zie onder andere Zoveel diersoorten op één kilometer berm, iedereen was verrast, Het Laatste Nieuws, 23-03-2018, p. 21. en Knautiakever voor het eerst in Vlaanderen, www.hbvl.be, 23-03-2018.
U kan het item over de bermen ook bekijken in het Televisie Limburg (TVL) nieuws van 22-03-2018 via volgende  deze link.

Wie een brochure wenst te bekomen, kan mailen naar pnc@limburg.be of ludwig.vandenhove@limburg.be

Zie ook Bermen belangrijk voor de Limburgse natuur  van 22-03-2017 op deze website.

Tags: