Naar aanleiding van het inzetten van Belgische militairen tegen de internationale piraterij stelt burgemeester - federaal volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove de vraag of dit het begin is van een privatisering van defensie.

Hij trekt de vergelijking door met de toenemende privatisering in de veiligheidssector.
Deze maand is hierover een interview verschenen in Tribune september 2009-65.08, een maandelijkse uitgave van ACOD-ABVV. 

Hieronder vindt u de integrale weergave.

Na privatisering politie, nu ook militairen te huur

Het verhuren van soldaten aan bedrijven om hun goederen te beschermen, zorgt voor nogal wat controverse. We vroegen aan Ludwig Vandenhove, sp.a volksvertegenwoordiger, wat er precies aan het gebeuren is.

Wij dachten dat veiligheid een overheidstaak is?

Ludwig Vandenhove: "Alle respectabele naslagwerken over staatsrecht omschrijven de 'gewapende macht' als een monopolie, een alleenrecht van de overheid. Terecht, want voor ons is (het garanderen van) veiligheid nog steeds bij uitstek een zaak van die overheid. Alleen is de werkelijkheid ondertussen wel anders. We willen eraan herinneren dat wij ons steeds afgezet hebben tegen de sluipende privatisering van de politietaken. Maar sinds eind vorige eeuw kan men gewoon niet meer naast de sector van de private politie kijken: in ons land zijn 158 erkende bewakingsfirma's actief; zij stellen 18.321 bewakingsagenten aan het werk, wat ongeveer overeenkomt met de helft van het personeel van de federale politie. En hun omzet stijgt jaar na jaar. In het boek 'Iedereen veilig' hebben we uitvoerig de gevaren van deze privatisering uit de doeken gedaan, maar (voorlopig?) zonder resultaat."

Is er dan sprake van privatisering?

Ludwig Vandenhove: "Ons pleidooi om minstens tot goede afspraken in de taakverdeling tussen de politiediensten en de private bewakingsmaatschappijen te komen, is in dovemansoren gevallen. Laat staan dat de regering werk zou maken van onze vraag om de regie over het veiligheidsbeleid in ons land steeds aan de overheid, dus de politiediensten, te laten."

Gaat ons land nu ook het leger te huur stellen?

Ludwig Vandenhove: "Wij zijn ronduit zwaar gefrustreerd nu de regering - ten bewijze dat ze af en toe toch eens iets beslist? - ook het leger te huur aanbiedt. Daar komt immers het besluit op neer om tegen betaling militair personeel ter beschikking te stellen van rederijen: maximaal 8 militairen varen een week mee voor 150.000 euro ter bescherming tegen piraterij in de Golf van Aden. Eens te meer wordt zo het gebrek aan slagkracht van de internationale gemeenschap, en in het bijzonder van de Europese Unie, in de verf gezet. Het gezamenlijke Europese militaire initiatief Atalanta tegen deze piraterij, waaraan ook België deelneemt met het inzetten van het fregat Louise Marie, blijkt immers onvoldoende. En dan hebben we het nog niet over het onvermogen van de internationale gemeenschap om de oorlog of de schrijnende armoede in het gebied aan te pakken."

Heeft het parlement over dergelijke belangrijke zaken dan niets te zeggen?

Ludwig Vandenhove: "Tja, als klap op de vuurpijl was er de weigering van de minister van Defensie om op onze vraag de regeringsbeslissing toe te lichten. Goed, we waren al een en ander gewoon van hem. Maar dat 'de man van vijf minuten politieke moed' nu ook nog botweg het parlementaire controlerecht en dus de essentie van de parlementaire democratie afwees, was ongehoord.

Er zijn trouwens heel wat vraagtekens bij deze regeringsbeslissing te plaatsen. Over de te volgen procedure bijvoorbeeld om een beroep te kunnen doen op deze speciale teams, over de samenstelling ervan of de beslissingsbevoegdheid om op te treden tegen piraten. Volgens Defensie ligt die bij de militaire team¬leider, maar de reders vonden dat de kapitein van het schip de uiteindelijke autoriteit moest behouden. Wat als er slachtoffers vallen bij de militaire inzet en wie draagt de verantwoordelijkheid bij schade aan schip of lading? Kortom, meer vragen dan antwoorden."

Zijn de reders dan geen vragende partij om militairen in te zetten?

Ludwig Vandenhove: "Heel wat rederijen staan niet te springen om militairen op hun schepen in te zetten. Onder meer CMB en Euronav (de familie Saverys) hebben zich al ronduit tegen deze 'oplossing' gekant. Al zal de vaststelling dat de verzekeringsmaatschappijen de schepen niet verzekeren als er militairen aan boord zijn, ook wel meespelen. Steekhoudend is alvast het argument dat de aanwezigheid van militairen de toestand snel kan doen escaleren en dus de veiligheid van de mensen aan boord in gevaar kan brengen. Bovendien kunnen verre van alle schepen (er varen jaarlijks een 20.000 in de regio) op die manier beveiligd worden. Het is dus nog maar eens het klassieke verhaal van het recht van de sterkste of beter van de rijkste. Wie het zich kan permitteren, kan veiligheid kopen. Wie dat niet kan, heeft pech. Net zoals we tegen betaalpolitie zijn, zijn we dus ook tegen een betaalleger. Al is ook hier weer de eerste stap gezet tot onze grote frustratie."

Guido Rasschaert