Waar naartoe met de natuur in Limburg?

“De politiek moet vooruitkijken.
Hoe vaak horen we niet de kritiek dat dat net te weinig gebeurt? Dus moeten we dat ook doen met de natuur, zelfs globaler met de OPEN ruimte”, aldus gedeputeerde van Leefmilieu en  Natuur Ludwig Vandenhove.

“Momenteel kijkt de rest van Vlaanderen een beetje afgunstig naar onze rijke natuur en naar de positieve sociaal-economische effecten ervan, onder andere qua horeca en toerisme. Dus moeten we het toch nog niet zo slecht doen.

De fundamentele vraag is ‘Waar  staan we vandaag met de Limburgse natuur en waar willen we naartoe?
Bezit Limburg (een) unieke ecosysteemdienst(en), die (nog) (kan) kunnen verbeterd worden en eventueel overdraagbaar (is) zijn?’

Hierbij zijn - buiten leefmilieu en natuur - nog andere beleidsdomeinen (alle?) aan de orde, niet in het minst het ruimtelijke en het toeristische beleid.
Die samenwerking verloopt niet altijd zoals het moet. We hebben bijvoorbeeld de laatste weken enkele dossiers op deputatie gehad, waarbij toeristische uitbaters de milieu -, natuur- en ruimtelijke voorschriften niet zo nauw nemen. (1) (2) Bovendien - ook al mogen de provincies sedert de zoveelste interne Vlaamse staatshervorming  grondgebonden materies blijven behartigen en zijn er de gemeenten - zijn we vooral afhankelijk van beslissingen buiten Limburg. Zo zijn er het Europees en het Vlaams natuurbeleid (onder andere het Agentschap Natuur en Bos(ANB), het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO)).

Wij moeten die andere beleidsdomeinen actief betrekken om na te gaan welke opportuniteiten er nog zijn. Zo is er de relatie tussen gezondheid en welzijn en natuur en zijn er de sport- en recreatiemogelijkheden in de natuur. Kortom, door complementair te werken kan er nog heel wat gerealiseerd worden.
Het is geen toeval dat Vlaams bouwmeester professor doctor Leo Van Broeck deze maand te gast is, zowel op de algemene vergadering van de vzw Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren (RLH) op maandag 20 maart 2017, als van de vzw Regionaal Landschap Kempen en Maasland (RLKM) op donderdag 23 maart 2017.
De regionale landschappen (RL’en) zijn bij uitstek instrumenten waar diverse sprekers uit de OPEN ruimte samen aan tafel zitten.

We hebben in Limburg op natuurvlak al heel wat werk verricht, maar er is nog een hele weg af te leggen.
Blijven we hierbij uitgaan van het huidige Vlaamse systeem waarbij heel wat vrijwilligers worden ingeschakeld?
Gaan we de vrijwilligers blijven vinden of gaat daar ook ‘de krapte’ toeslaan, die we in andere sectoren meer en meer vaststellen?
Vlaanderen is nu éénmaal verzuild (‘het subsidiariteitsprincipe’) en de natuursector ontsnapt daar niet aan.
De overheid tekent het kader uit en subsidieert private organisaties om het beleid op te terrein te realiseren.
Gaat dit (op termijn) een kwalitatieve natuur (blijven) garanderen?
Zijn sommige organisaties die via deze weg geld ontvangen niet eerder geïnteresseerd in de subsidies dan wel in de natuur?
Sta mij toe een aantal aanverwante organisaties van de Boerenbond (BB) en de vzw Landelijk Vlaanderen hieronder te catalogeren.
De pot met te verdelen geld stijgt niet, neemt zelfs eerder af als gevolg van de vele besparingen, maar er passeren steeds meer partijen langs de kassa.

Als we zo nadenken en debatteren over de toekomst van de natuur in brede zin, moeten we durven kijken naar de kosten–batenanalyse. En langs de potentiële inkomstenzijde is één zaak duidelijk: op basis van het vele groen in Limburg (‘de groenste provincie in Vlaanderen’) hebben we recht op meer financiering vanuit Vlaanderen dan die we nu krijgen.

Zulke toekomstvisie ontwikkelen vereist veel debat en overleg.
Uiteindelijk moeten we tot een zo groot mogelijk compromis komen.
Dit veronderstelt twee essentiële elementen.
Eerst moeten de natuurverenigingen op één lijn zitten.
Vervolgens moet het debat aangegaan worden met de andere (belangen)groepen.
Als de voorzitter van Natuurpunt Vlaanderen, Lieven de Schamphelaere, zegt dat de verhouding tussen werkgeversorganisaties en natuurverenigingen nergens zo slecht is in Vlaanderen als in Limburg laat dit niets aan onduidelijkheid over. (3)
Ik blijf erbij: het dossier Essers gaat meer over machtsposities dan over natuur.
In datzelfde verband is er de moeilijke relatie met de landbouwsector.
Een vaststelling: op het terrein wordt er vaak goed samengewerkt, als de overkoepelende organisaties zich ermee gaan moeien loopt het vaak verkeerd.

We moeten rekening houden met het gegeven dat er op termijn in Vlaanderen maar twee niveaus overblijven, tenzij de politieke verhoudingen (opnieuw) zouden wijzigen: Vlaanderen en de gemeenten (groter, gezien de roep om fusies). (4)
We moeten nadenken hoe we de natuur dan gaan beheren.
Vooruitdenken betekent voor mij alle gronden die nu eigendom van de provincie Limburg zijn hoe dan ook samenhouden, bijvoorbeeld in een Stichting van Openbaar Nut.
Is dit niet de beste garantie dat natuurlijk bij elkaar horende gronden effectief samen blijven?
Splitsing van eigendom zal leiden tot splitsing in de manier en het niveau van beheer, vrees ik.

Wij moeten als provincie Limburg de aanzet geven om hier het nodige denkwerk rond te verrichten.
De inspiratiedag ‘Natuur Verbindt’ is hiertoe een eerste initiatief.” (5)

 

(1) Vergunning vakantiepark Blauwe Meer geweigerd. www.ludwigvandenhove.be, 16-02-2017.
(2) Geen milieuvergunning in beroep voor recreatiedomein Heidestrand. www.ludwigvandenhove.be, 24-02-2017.
(3) Gespreksavond met Lieven De Schamphelaere, voorzitter van Natuurpunt. www.ludwigvandenhove.be, 14-10-2016.
(4) Gemeenten kunnen samenwerken, geen fusies! www.ludwigvandenhove.be, 15-09-2015.
(5) Natuur Verbindt. www.ludwigvandenhove.be, 07-02-2017. Gedeputeerde Ludwig Vandenhove ging normaal de(ze) inleidding geven, maar was te laat aanwezig wegens het uitlopen van de vergadering van de deputatie.

 

Zie ook Waarom het energie-, natuur- en klimaatbeleid beter wat meer Belgisch worden van 17-08-2016 op deze website.