‘Werken met passie?!’ is de titel van het vierde boek dat door leerlingen van het laatste jaar van het Koninklijk Atheneum (KA) in het kader van het ‘Oral History’-project is gepubliceerd.
De officiële voorstelling gebeurde op vrijdag 11 mei 2012 tijdens een academische zitting in het KA, Tichelrijlaan 1.

In het totaal zijn er een 50-tal personen uit allerlei maatschappelijke sectoren geïnterviewd.

Van de 50 geïnterviewden zegt 84% met passie gewerkt te hebben/te werken. Deze 'gelukkigen' waren/zijn vooral actief in een vrij beroep.
De belangrijkste redenen, die zij aanha(a)l(d)en voor hun werkpassie zijn de appreciatie voor hun werk, de werksfeer en de ervaringen, die ze opdeden/opdoen.
In het onderzoek gaven/geven personen met een hoger diploma vaker aan gelukkig te zijn in hun job.

16% van de geïnterviewden deed/doet haar/zijn job niet met passie.
Dit was/is te wijten aan een gedwongen beroepskeuze door de ouders (vooral bij arbeiders), maar ook door te werken uit financiële noodzaak, de sfeer in de politiek, onvoldoende scholing en zwaar werk Deze categorie van geïnterviewden was/is actief als huisvrouw, in de horeca, als arbeider bij Ford, als gevangenisbewaker, als politicus, als garagist, als boerin en als klusjesman.
De geïnterviewden, die hun job niet met passie deden/doen, bestond/bestaat het merendeel uit arbeiders.
Binnen die groep van arbeiders was/is 40% niet tevreden over zijn/haar beroep, omdat ze ervoor kozen onder familiale druk, bijvoorbeeld om financiële steun te kunnen bieden aan het gezin.
De overige 60% van de arbeiders koos haar/zijn beroep uit vrije wil en haalde/haalt haar/zijn passie uit de appreciatie voor haar/zijn hard werk of het gevoel van trots om in vaders' voetstappen te mogen treden.

Sommige resultaten van het onderzoek zijn verbluffend: zo zouden alle geïnterviewde mijnarbeiders opnieuw kiezen voor de mijn.
Hun liefde voor hun werk lag niet in de aard van het werk, maar eerder in het groepsgevoel en de solidariteit, inherent aan een risicovolle job. Ook blijkt dat xenofobie, angst voor vreemdelingen en/of buitenlanders, een nu vaker voorkomend sociaal probleem, in de mijn nooit aan de orde was. Nationaliteit was er van geen belang.

De jeugdbewegingen waren/zijn een extra bron van inspiratie bij de keuze van een job en kennis en opleiding bevorderden/bevorderen de passie in een job. Daarom volgden/volgen velen regelmatig bijscholingen.

Een aantal getuigen koesterden/koestert de werkvloer van het verleden waar een duidelijke hiërarchie heerste.
Het was de tijd vóór de constante prestatiedruk, de moordende concurrentie, de digitalisering, het flexibiliteitcredo en de wurgende regelneverij, die de arbeidsvreugde bederven.
Tegenwoordig is er meer inspraak en respect voor iedereen en is de directie minder formeel.
Over het algemeen reageerde/reageert iedereen positief op deze veranderingen in hiërarchie.
De digitalisering had/heeft een sterke impact op de werkvloer zo wisten de getuigen te vertellen. Zo werd de administratieve last voor zelfstandigen vergemakkelijkt door het gebruik van de PC en ook bedienden voelden/voelen een verlichting van de werklast door gespecialiseerde software. Aan de andere kant bracht/brengt de digitalisering, individualisering met zich mee, waardoor er minder samenwerking was/is dan vroeger. In fabrieken is tevens duidelijk dat met meer machines en minder personeel dezelfde productiecijfers gehaald konden/kunnen worden, wat helaas wel negatieve gevolgen had/heeft voor de werksfeer

“Ik ben blij dat ik als voorzitter van de Vriendenkring van het KA in 2003 het initiatief genomen heb voor dit project.”, zegt burgemeester Ludwig Vandenhove.
“Ik ben op het idee gekomen via het KA in Aarschot en via mijn toenmalige collega-federaal volksvertegenwoordiger André Schellens, die spijtig genoeg veel te jong gestorven is.
In Aarschot interviewden de leerlingen hun grootouders, maar werd er geen boek uitgegeven.

Ik heb dan gesuggereerd om telkens een thema vast te leggen, hier rond een aantal personen te laten interviewen en hierover een boek te publiceren.
De uitgeverij Garant (zie www.garant-uitgevers.be) vond het een goed idee en was bereid er telkens een boek rond uit te geven.

‘Oral History’ is een techniek waarbij personen via interviews en/of het vertellen van gebeurtenissen en/of feiten aan anderen, in dit geval de leerlingen van het KA, ‘geschiedenis schrijven’.

In 2004 was er ‘De jaren ’60 (on)bekend en (on)bemind’, in 2006 ‘Herinneringen aan Congo’, in 2008 ‘Kronieken uit de K.A.S.T. en nu ‘Werken met passie?!.

Ik wil alle leerlingen van het 6e jaar - de auteurs - en mevrouw Marleen Coopmans, mevrouw Anne Neutelaers, de heer Fred Herckens en de heer Mario Smeets, die instonden voor de redactie, hartelijk proficiat wensen.”

Burgemeester
Ludwig Vandenhove had een boodschap voor de leerlingen/de auteurs tijdens de officiële voorstelling.

“Een boek publiceren blijft iets apart.
Je kan het zien staan in een boekenkast, je kan er nog eens in bladeren.
Met je naam als auteur in een boek, word je ‘onsterfelijk’.

Wat een contrast met de actuele snelle sociale media!
Als koele minnaar van die sociale media wil ik alle leerlingen een boodschap meegeven: maak er gebruik van waarvoor ze uitgevonden zijn, maar laat ze niet je leven beheersen.
Er zijn meer en meer studies, die op de negatieve gevolgen ervan wijzen.” , zei Ludwig Vandenhove tijdens de academische zitting.

De muzikale omlijsting tijdens de academische zitting werd verzorgd door de groep Dumba, die de aanwezigen actief meekreeg.

“Mijn huiscartoonist Dré Mathijs heeft gezorgd voor een 10-tal cartoons, die verschillende beroepen uitbeelden.”, zegt Ludwig Vandenhove.

Hieronder vindt u het voorwoord van Nadine Libens, directeur Koninklijk Atheneum Sint-Truiden en burgemeester Ludwig Vandenhove en voorzitter van de Vriendenkring Koninklijk Atheneum Sint-Truiden.

Beste lezer

Voor u ligt het vierde boek dat de leerlingen van het Koninklijk Atheneum in het kader van ‘Oral History’, samen  een aantal leerkrachten, tot stand hebben gebracht.

Toen wij dit idee in 2003 lanceerden, durfden we niet vermoeden, ook al hoopten we het stiekem, dat we hier aan een traditie begonnen waren.
Inderdaad, bij een vierde publicatie op rij, mag je al spreken van een traditie.

Na de eerste publicatie in 2004 met als titel De jaren ’60 (on)bekend en (on)bemind (1) en Herinneringen aan Congo (2) in 2006 en Kronieken uit de K.A.S.T (3) in 2008, is er nu een vierde boek. 
Een boek schrijven blijft altijd iets uniek, zeker wanneer dit gebeurt door leerlingen van een school.

‘Oral History’ is een techniek waarbij mensen via interviews en/of het vertellen van gebeurtenissen en/of feiten aan anderen, in dit geval de leerlingen van het Koninklijk Atheneum, ‘geschiedenis schrijven’. Voor de leerlingen is het een dubbele oefening: én interviewen en luisteren en alles in de juiste historische context plaatsen, én achteraf alles neerschrijven.

Er is een hele tijd nagedacht over het thema van deze vierde editie van ‘Oral History’, Werken met passie!? Uiteindelijk is er gekozen om een boek te schrijven over beroepen. De keuze van het onderwerp is actueler dan ooit. We leven in een onzekere tijd. Het spook van de crisis waart door Europa. Politici en bedrijfsleiders dreunen mantra’s op over besparingen en loonmatiging. Werknemers morren over de druk, inlevering, het gesleutel aan de pensioenleeftijd en de werkonzekerheid. Bedrijven saneren of gaan over de kop. De groeiende werkloosheid zaait onrust, angst en verzuring. Economen, politici, filosofen, sociologen en anders academici bestoken de bevolking met analyses, waarschuwingen en remedies, die elkaar tegenspreken. Een recessie belicht scherper dan economische bloei de stabiliserende waarde van het werk in het individuele en maatschappelijke leven.

Het vierde ‘Oral History’ project haakt in op de brandende onzekerheid en ontreddering. Leerlingen van het zesde jaar interviewden mensen vanaf 45 jaar over hun ervaringen op de werkvloer en goten die getuigenissen in verhalen.

De bundel bestrijkt een brede waaier van beroepen en hangt een levendig beeld op van de aard en de evolutie van het werk, de betrokkenheid bij de arbeid en de omgang met collega’s, bazen en klanten. Sommige getuigen vullen het leven met hun werk en spreken over de verwezenlijking van een droom. Sommigen betreuren hun keuze en mijmeren over gemiste kansen. Anderen koesteren de werkvloer van het verleden vóór de constante prestatiedruk, de moordende concurrentie, de digitalisering, het flexibiliteitscredo en de wurgende regelneverij, die de arbeidsvreugde bederven. Enkele vluchtelingen vertellen over de wanhopige zoektocht naar volwaardig werk in België. Ze vonden hun ding of verbijten de pijn om het verlies van have en goed, respect en status in het land van herkomst. Kortom mensen werken met passie of uit bittere noodzaak. Niet alleen de aard van het beroep boeit, ook de liefde voor het métier, de inzet voor het werk en het heimwee of de ontgoocheling raken de lezer.  

Het ‘Oral History’ project Werken met passie!? confronteert de leerlingen lijfelijk met de maatschappelijke realiteiten, dwingt hen tot reflectie over de evolutie en de waarde van werk. Het interview stimuleert het inlevingsvermogen, het verhaal scherpt de zin voor structuur en vijlt de pen. ‘Oral History’ is een totaaloefening die spontaan en concreet de vakoverschrijding realiseert en geen behoefte heeft aan gekunstelde argumentering met wazig pedagogisch jargon.

Wij danken in de eerste plaats de mensen die tijd uittrokken om zich te laten interviewen en de leerlingen voor de extra inspanning. Verder gaat onze dank naar: Marcel Kerff die de leerlingen vertrouwd maakte met interview technieken.
Uitgever Huug van Gompel die ons voor de vierde keer het vertrouwen schonk.
De redactie: Marleen Coopmans, Anne Neutelaers, Fred Herckens, Maro Smeets.

Ludwig Vandenhove
Voorzitter Vriendenkring
Koninklijk Atheneum
Burgemeester van Sint-Truiden

Nadine Libens
Directeur   
Koninklijk Atheneum,
Sint-Truiden

1.M. Kerff, M. Smeets, F.Herckens, De jaren ’60 (on)bekend en (on)bemind, Garant, Antwerpen-Apeldoorn, 2004.
2. M. Kerff, M. Smeets, F. Herckens, Herinneringen aan Congo, Garant, Antwerpen-Apeldoorn, 2006.
3. M. Kerff, M. Smeets, F. Herckens, Kronieken uit de K.A.S.T, Garant, Antwerpen-Apeldoorn, 2008.   

Praktisch:
'Werken met passie?!' is verkrijgbaar bij het Koninklijk Atheneum (Tichelrijlaan 1, 3800 Sint-Truiden - tel.: 011-68 21 24 - e-mail: info@campustichelrij.be) en bij uitgeverij Garant (www.garant-uitgevers.be).

Zie onder andere de teksten ‘Herinneringen aan Congo’ van 27 april 2006, ‘Voorstelling boek, ‘Herinneringen aan Congo’ groot succes!’ van 17 mei 2006, ‘60 jaar Koninklijk Atheneum Sint-Truiden!’ van 10 mei 2008 en 'Kronieken uit de KAST!' van 20 mei 2008 op deze website.