Onder deze titel verscheen in De Morgen van 29 april 2009 een opiniestuk van de hand van sp.a-volksvertegenwoordigers Dirk Van der Maelen en David Geerts en van burgemeester en voorzitter van de commissie voor de Landsverdediging in de Kamer van Volksvertegenwoordigers Ludwig Vandenhove naar aanleiding van de inzet van Belgische troepen in het noorden van Afghanistan in een grondoperatie.

Hieronder vindt u de integrale versie van de tekst.

Dirk Van der Maelen e.a. laken Pieter De Crems defensiepolitiek in Afghanistan.

Verliep de missie van de militairen volgens de regels? Eén man, defensieminister Pieter De Crem (CD&V), houdt tegenover leden van oppositie én meerderheid vol van wel. Volgens Dirk Van der Maelen speelt De Crem een gevaarlijk spel: 'Iedereen - nationale en internationale experts, de nieuwe Amerikaanse president, onze minister van Buitenlandse Zaken, militairen en topgeneraals op het terrein - is ervan overtuigd dat de huidige strategie in Afghanistan niet werkt.'

Onze deelname aan de operatie in Afghanistan staat opnieuw in het middelpunt van de belangstelling. Aanleiding was de bevestiging dat Belgische troepen in het noorden van Afghanistan deelgenomen hebben aan een grondoperatie. Weliswaar onder het mom van een opleiding die Belgische militairen geven aan Afghaanse troepen.

Gisteren kwam defensieminister Pieter De Crem na lange tijd nog eens toelichting geven in de commissie Defensie over onze inzet. Een bezoek van de minister aan het parlement komt er telkens op neer dat de parlementsleden simpelweg akte kunnen nemen van beslissingen, niet om er in een open debat over te discussiëren. Het was deze keer niet echt anders. Bovendien meent de minister zelf te kunnen bepalen welke uitleg hij wanneer aan wie geeft. Het was trouwens alweer een tijdje geleden dat we de minister nog eens gezien hadden, sinds 11 maart om precies te zijn. De bijzondere commissie Buitenlandse Operaties kwam op 26 december voor het laatst samen.

'Kletspraat.' Met die omschrijving ontwijkt onze minister van Defensie iedere kritische vraag of opmerking. Maar iedereen - nationale en internationale experts, de nieuwe Amerikaanse president, onze minister van Buitenlandse Zaken De Gucht, militairen en topgeneraals op het terrein - is ervan overtuigd dat de huidige strategie in Afghanistan niet werkt. De militaire piste loopt dood. Maar niet zo in het hoofd van onze defensieminister. Hij blijft onze militaire inspanningen in Afghanistan blindelings verhogen, zonder enig parlementair debat of een open discussie vooraf.

Tussen 2007 en 2009 steeg het aantal militairen van 250 tot 550, en met zes F-16's van 1 juli levert ons land een kwart van ISAF-gevechtsvliegtuigen. We wachten nog altijd op een aanzet van visie over een globale strategie, het gewenste eindresultaat en een kritische evaluatie van onze inzet van de minister. Ook over het mandaat van de troepen hangt telkens een mistgordijn, "voor de veiligheid van onze troepen". Zijn de collega-ministers uit onze buurlanden dan minder bekommerd om de veiligheid als zij die informatie wel toelichten aan het parlement?

Voor ons is het een premisse om een maatschappelijk draagvlak te creëren voor een operatie. Dat doe je niet achter gesloten deuren of via beperkte informatieverstrekking nadat de beslissing genomen is. Dat doe je zeker niet als je het parlement voorliegt. Twee keer heeft De Crem in het parlement beweerd dat onze mannen niet met de Afghaanse troepen op het terrein zouden meegaan. Dit is een parlementaire democratie onwaardig. Daarom zullen we het bureau van de Kamer vragen een onderzoek in te stellen en de minister op het matje te roepen.

Wij stemden toe om deel te nemen aan de ISAF-operatie in 2002. Weliswaar onder voorwaarden en met afgelijnde beveiligingstaken in Kunduz en Kaboel, waar we trouwens nuttig en gewaardeerd werk afleverden. Er werd toen ook vrij snel vooruitgang geboekt in Afghanistan door de internationale gemeenschap. Maar toen stokte de vooruitgang en rezen de twijfels over de globale strategie. In plaats van een kritische evaluatie over onze bijdrage en de globale strategie door te voeren, steekt de minister op eigenzinnige en sluikse manier telkens een tandje bij.

Sinds minister De Crem het voor het zeggen heeft nemen we deel aan F-16-operaties in het Zuiden. Over de deelname aan The Operational Mentor and Liaison Team (OMLT, opleiding van de Afghaanse troepen door de NAVO, nvdr) valt ook heel wat te zeggen. Die beslissing is nog genomen in februari 2008. Maar het blijkt nu ook om een soort 'praktijkstage' te gaan, waarbij Belgen enkel 'ondersteunend' werk leveren 'op het terrein', maar het is maar hoe je de zaak bekijkt natuurlijk. Op de website van Defensie kondigt een persbericht alvast fier aan "dat de Belgische militairen in Kunduz, in het noorden van Afghanistan, voor de eerste keer in actie komen op het terrein". Voor generaal Testelmans was dit enkele maanden geleden nog een manier "om gevechtservaring op te doen". Onze militairen worden trouwens betaald volgens categorie vijf, de zogenaamde actief gewapende inzet.

Waarom de beslissing over deelname aan buitenlandse operaties niet enkel mogelijk maken met instemming van het parlement? In Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk voorziet de grondwet dat of is een aanpassing onderweg om het verplicht te maken. Met een wijziging van de grondwet kan zo'n voorafgaand parlementair debat er daadwerkelijk komen. Dan kunnen we misschien ten gronde discussiëren over onze bijdrage in Afghanistan, zodat het welzijn van de Afghaanse bevolking centraal komt te staan en niet de blinde profileringsdrang van één minister.

Dan nog het kostenplaatje. Netto is de operatie in Afghanistan voor dit jaar op zo'n 45 miljoen euro geraamd. Dat is meer dan de helft van het budget voor operaties dat in de initiële begroting 65 miljoen euro bedraagt. Bedragen die trouwens veel te laag liggen. De snoeiharde adviezen van de Inspectie van Financiën spreken boekdelen. Het globale verdict voor het departement Defensie is duidelijk: de kosten stijgen en de ontvangsten zijn niet voldoende. Afghanistan slorpt steeds meer geld op en de ontvangsten door verkoop van materiaal en infrastructuur blijven achter. Het budget van Defensie ontspoort. Wat zijn de plannen van de minister met het oog op de inspanningen die ieder departement op termijn zal moeten doen om het globale structurele deficit in te halen? Wordt daar al over nagedacht terwijl onze defensieminister de hele wereld afreist?

Minister Van Rompuy gaf onlangs toe dat er voor 7 juni niks meer zou gebeuren, ook al zitten we in de grootste crisis sinds de jaren dertig. Het is bijna misdadig dat er op één departement zonder enige democratische verantwoording heel wat geld in een uitzichtloze gevechtsmissie wordt gepompt, louter ter meerdere eer en glorie van één minister. Na 7 juni worden we ongetwijfeld geconfronteerd met De Crems puinhoop.

Waarom de beslissing over deelname aan buitenlandse operaties niet enkel mogelijk maken met instemming van het parlement? In Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk is dat in de grondwet voorzien

Zie ook onder andere ook de teksten ‘Ludwig Vandenhove dringt aan op open debat over Afghanistan!’ en ‘Sturen van Belgische troepen naar het buitenland: grondwetswijziging meer dan ooit nodig!’ op deze website.