Op donderdag 15 juli 2021 vond een hoorzitting plaats in de Commissie Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid van het Vlaams parlement over de nieuwe pachtwetgeving, die eraan komt.
Titel: ‘Mogelijke denkpistes voor de hervorming van de pachtwetgeving’.
De vergadering vond live plaats in het Vlaams parlement (zaal Jan Van Eyck), dus nog eens (met de auto) naar Brussel in een hevig regenweer, terwijl (hoofdzakelijk) een gedeelte van Wallonië aan het verdrinken was. (1)

Er waren heel wat sprekers namens diverse organisaties: Boerenbond (BB), vzw Groene Kring-Jonge Landbouwers, Algemeen Boerensyndicaat vzw, Landelijk Vlaanderen vzw, notarissen en de Vlaamse Raad van het Notariaat, Bioforum vzw en De Landgenoten coöperatieve vereniging met sociaal oogmerk (cvso) en het advocatenkantoor PUBLIUS, die ervaringen hebben met de Waalse pachtwetgeving.

Ludwig Vandenhove bracht een aantal punten in het debat namens de VOORUIT fractie.

“De pachtwetgeving en eventuele wijzigingen kunnen niet los gezien worden van het toekomstig landbouwmodel waar we naartoe willen. (2) Ook de impact op de omgeving en het klimaat zijn hierbij van belang.

Hoe zit het met de relatie tussen de specifieke pachtwetgeving en andere wetgevingen en/of gebruiken?
De huidige pachtwetgeving met ten allen tijde de vrijheid van teeltkeuze is gebaseerd op de oorspronkelijke wet uit 1929.
Inmiddels is de maatschappij veranderd en zijn er andere principes van aan landbouw te doen en zelfs andere decretale bepalingen, die geheel niet op dezelfde lijn zitten.
Die relatie kan toch niet ontkend worden en daar kunnen we toch niet blind voor zijn.

Zou de mogelijkheid om teelttechniek en teeltvrijheid te beperken het verpachten niet aantrekkelijker maken voor de eigenaars van landbouwgrond?
Momenteel heeft de eigenaar geen garanties over de staat waarin zij/hij haar/zijn grond terugkrijgt.
Er zou met bepaalde ecologische clausules rekening kunnen/moeten gehouden worden.

Hoe kan specifiek de groep van de nieuwkomers in de landbouw ondersteund worden?
Hoe kan een aangepaste pachtwetgeving daartoe bijdragen?
We hebben jonge boeren, nieuwkomers nodig om het aantal boeren op te krikken. Zij hebben het echter extra moeilijk om toegang tot die grond te bemachtigen.

Hoe pakken we het specifieke probleem aan van de pensioenboeren?
Veel landbouwers werken nog door na hun pensioen of onderverhuren hun pachtgronden, omdat ze niet rondkomen.
Moet deze problematiek niet bekeken worden in het licht van de hoogte van de pensioenen?
Wat met de pensioenen van deze landbouwers? Zijn ze te laag? Hoe ze verhogen en/of aanvullen?

Wat met het oneigenlijk gebruik van pachtgronden?
In die zin lijkt het mij cruciaal dat niet enkel de pachtwet wordt aangepakt.
Als oneigenlijk gebruik niet aan banden wordt  gelegd en/of als tegelijkertijd pachttermijnen worden ingekort en/of pachttarieven worden verhoogd, dan wordt het probleem nog vergroot.
De schaal van oneigenlijk gebruik van landbouwgrond, bijvoorbeeld de verpaarding, moet in kaart gebracht worden en vervolgens moeten eventueel de nodige beslissingen genomen worden.

Heel het pachtgegeven moet veel meer een beleidsitem worden. Vandaar onder andere ons voorstel om een prijzenobservatorium voor landbouwgronden in Vlaanderen op te richten. Ook lokaal moet de pacht meer aandacht krijgen van de politiek om alzo aan een zekere sturing te doen.  

In feite zou heel deze problematiek van de pachtwetgeving moeten bekeken worden tegen de achtergrond dat wij met het dichtbevolkte Vlaanderen willen blijven concurreren qua landbouw op de wereldmarkt met landen, die beschikken over veel meer gronden.
Grond en landbouwgrond zijn schaars.
Wat met de andere functies (natuur, wonen, industrie, recreatie)?

Leidt dit niet sowieso tot minder landbouwers, die steeds meer grond nodig hebben? Zitten hier geen limieten aan?

Moet alles gedetailleerd in een nieuwe pachtwetgeving opgenomen worden? Er kan toch ook met uitvoeringsbesluiten gewerkt worden.
Dat geeft de kans om meer rekening te houden met evoluties op het terrein en maatschappelijke ontwikkelingen.

Er zal nog heel wat debat voorafgaan aan een nieuwe pachtwetgeving.”

• (1)’Dodelijke ongeziene zondvloed’, De Standaard, vrijdag 16 juli 2021, pagina’s 1 tot en met 7.
   
• (2)’Vooruit naar een ander landbouwmodel’, www.ludwigvandenhove.be, vrijdag 16 april 2021.
   
• Zie onder andere ook ‘Nieuw pachtdecreet: een grondig debat graag’ van dinsdag 6 juli 2021 op deze website.
   
• Foto: www.vlaamsparlement.be, Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid van donderdag 15 juli 2021.