“Op woensdag 7 februari 2024 vond in de Commissie Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid van het Vlaams Parlement een hoorzitting plaats met een aantal vertegenwoordigers van de landbouwsector”, zegt Vlaams volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove.

Thema: Toekomst van de landbouw in Vlaanderen.
Er waren sprekers namens het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), de Boerenbond (BB), de Groene Kring en BioForum.
Daar begon het al: de BB mocht tweemaal spreken, want de Groene Kring is de jongerenbeweging van de BB.

“In feite een maat voor niets, zoals heel wat hoorzittingen in het Vlaams Parlement.
De landbouworganisaties herhaalden hun traditionele standpunten. En net zoals het overleg op het niveau van de Vlaamse regering was er geen mogelijkheid voor een wederwoord van de natuur- en milieuorganisaties.
Zij hadden niet de kans om hun standpunten toe te lichten.

Ik heb een harde politieke tussenkomst gedaan en je ziet dan onmiddellijk hoe bepaalde collega-Vlaamse Parlementsleden reageren. “Dat hoort hier toch niet thuis.” Voor mij wel, voor technische besprekingen (alleen) moet je niet in een parlement zijn, ook niet in het Vlaams Parlement.
Ik ben democratisch verkozen en het is mijn volste recht om zo te reageren, ‘freedom of speech’.
Wij zijn politici, geen ambtenaren, met alle respect voor ambtenaren.

Met de jaren word ik wat rustiger en bezadigder, maar wat de laatste weken gebeurd is en nog steeds gebeurt rond de landbouwsector, tart voor mij alle verbeelding.
Ik vond en vind nog altijd dat er op korte termijn veel teveel toezeggingen gedaan zijn.
Sommige politieke partijen en politici beloven ineens de hemel op aarde, wat mij betreft puur populisme.
Blijkbaar zijn er voor sommigen ineens geen klimaatvraagstukken, geen milieuproblemen, geen gezondheidsproblemen als gevolg van teveel pesticiden, geen moeilijkheden rond stikstof en ammoniak, etc. meer.

En dan de stijl van sommige inleiders: “de politiek is wollig”, “wij eisen”, “de grillen van de politiek”, etc. Kortom, blijkbaar weinig respect voor de democratie en voor de politiek. De voorzitter van de Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid, Bart Dochy (cd&v en BB) was/is ook niet echt onbevooroordeeld. Zo kreeg ik als laatste het woord, terwijl het normaal de bedoeling zou moeten zijn om afwisselend de meerderheid en de oppositie aan het woord te laten.

In mijn tussenkomst heb ik de volgende punten aangehaald:

-VOORUIT en ikzelf zijn niet tegen de landbouw, wel tegen de huidige, grote industriële landbouw.
Wij willen een andere, meer duurzame landbouw(1); 
-VOORUIT en ik hebben veel respect voor de landbouwers, zij moeten hard werken.
Als zij zeggen dat er weinig respect van de bevolking en/of van de politiek is, dan klopt dat volgens mij niet; 
-wij zijn als VOORUIT al lang, al de hele legislatuur, vragende partij om een open, strategisch debat te houden over waar het met de landbouw in Vlaanderen naartoe moet. Maar de N-VA-cd&v-Open Vld-meerderheid wil daar blijkbaar niet op ingaan. En nu moet het wel ineens: hoe hypocriet!; 
-de politiek luistert wel naar de landbouw, zij worden wel gehoord. Maar ik vrees dat zij ‘horen en luisteren’ interpreteren als absoluut hun gelijk willen krijgen.
Het is bijna zoals met hoorzittingen in een gemeente: inwoners, die niet gevolgd worden, worden in hun interpretatie niet gehoord.
Hoe durven de BB en de Groene Kring dat zeggen? Zij zitten als het ware bij de cd&v en Vlaams minister van Economie, Innovatie, Werk, Sociale Economie en Landbouw Jo Brouns (cd&v) op de schoot; 
-wij hebben als VOORUIT geen probleem dat er een permanent overlegorgaan zou komen tussen de landbouw en de politiek. Maar dan moeten evenzeer de milieu- en natuursector erbij zijn; 
-akkoord dat de problemen van de landbouw vereisen dat er gepraat kan worden met heel de keten, met heel de voedingsindustrie. Maar ook hier spelen de BB en de Groene Kring weer een dubbelzinnige rol. De BB heeft toch goede contacten met de ondernemings- en werkgeverswereld.
Als enige sector zijn zij apart vertegenwoordigd in het sociaal overleg. Dus zij zitten aan de kant van de voedingsbranche; 
-meer landbouwgrond? Maar hoe verhoudt zich dat dan tot een nog grotere stikstofproblematiek, waterproblematiek, het probleem van pesticiden, de aantasting van de biodiversiteit, nog meer landbouwgrond op de beperkte oppervlakte van Vlaanderen, etc. Daar komt geen antwoord op, nochtans gaan die problemen dan alleen maar groter worden; 
-waarom ‘gijzelen’ de landbouwers de hele samenleving? Andere sectoren doen dat ook niet.Het moesten de vakbonden maar eens zijn; 
-de boeren kiezen voor de verkeerde tegenstanders, waarom gaan ze niet betogen voor de gebouwen van de BB en de KBC?
Door altijd maar groter te willen gaan in de landbouw hebben net heel wat landbouwfamilies zich diep in de schulden gestoken op aanraden van de BB en met geld van de KBC.
De BB en de KBC samen zijn één van de machtigste kapitaalgroepen in België.
De BB heeft, via de cd&v, de landbouwers telkens geadviseerd groter te gaan, terwijl net land-en tuinbouw op een kleinere schaal nodig is voor onze omgeving; 
-sommige politici van cd&v en Open Vld stellen voor dat er geen natuur meer zou mogen komen in landbouwgebied. Nog meer, Vlaamse instellingen zouden geen natuurgebied meer mogen aankopen en natuurorganisaties zouden evenzeer geen Vlaamse subsidies meer krijgen om (landbouw)gronden aan te kopen.
Er wordt zelfs door sommigen geopperd om natuurgebieden te ‘herzien’ op Europees niveau.
Dat alles komt nog eens bovenop de afgeslankte natuurherstelwet van de Europese Unie (EU). Dus ACHTERUIT in plaats van VOORUIT; 
-voor VOORUIT en mij was er nu een soort broos evenwicht tussen landbouw enerzijds en leefmilieu en klimaat anderzijds.
Met alle beloftes, die nu gedaan worden voor de landbouwsector, wordt dat evenwicht serieus verbroken ten nadele van milieu en natuur; 
-de EU wil nu de pesticidenaanpak versoepelen.
Blijkbaar wordt er op die manier ineens geen of alleszins minder rekening gehouden met de impact ervan op de volksgezondheid; 
-minder regels: wat zal de impact hiervan zijn op het dierenwelzijn van landbouwdieren?
Dierenwelzijn is een algemeen maatschappelijk probleem, waar de bevolking steeds meer aandacht voor heeft. Bijgevolg kan er voor mij zeker geen sprake zijn van uitzonderingen toe te staan voor landbouwdieren en/of om hen hiervoor financieel te compenseren.
Hoe durven ze het te vragen?;
-wat wil de landbouwsector eigenlijk?
Als het hen goed uitkomt, mag de overheid tussenkomen en liefst zelfs zoveel mogelijk subsidies geven. Maar als dat niet zo is, moet de overheid zich onthouden. Het mooiste voorbeeld hiervan is het ‘heilig principe’ van de vrije teeltkeuze. Bijgevolg warm en koud tegelijkertijd blazen; 
-laten we ophouden met het als het ware het angstbeeld op te roepen dat we geen voedselzekerheid meer hebben in Vlaanderen als sommige maatregelen niet teruggeschroefd worden.
De waarheid is dat het grootste gedeelte van de Vlaamse landbouwproductie net dient voor de export; 
-de boerenstiel is een harde stiel.
Speelt in deze branche - al dan niet in bepaalde mate - het algemeen maatschappelijk probleem dat jongeren niet meer sterk geneigd zijn om hard en/of zwaar werk te leveren?
Het gegeven van te weinig personeel doet zich voor in veel maatschappelijke sectoren, zoals onderwijs, het politielandschap, de kinderopvang, de gezondheids- en welzijnssector, huisdokters, rechters, etc.; 
-landbouw wil terecht beschouwd worden als een ‘normale’ economische sector. Maar in elke economische sector zijn er onzekerheidsfactoren.
Voor de landbouw is dat niet anders, maar toch wordt er altijd maar gesproken over rechtszekerheid en duidelijkheid op de lange termijn.
Is dat niet tegengesteld aan elkaar?;
-de verpaarding is één van de zaken, die aangehaald worden voor het gegeven te weinig landbouwgrond.
Wat is de houding daartegenover van de BB? Zij zijn immers via de Landelijke Rijvereniging (LRV) erg actief in die sector.
Weer belangenvermenging en dubbelzinnigheid; 
-het valt mij op dat er over golfterreinen, die nochtans in een aantal gevallen evenzeer in (vroeger) landbouwgebied liggen, niet gesproken wordt; 
-als VOORUIT zijn wij van mening dat de overheid meer zou moeten kunnen ingrijpen qua de bestemming van (landbouw)gronden. Maar wij hebben vastgesteld dat onze voorstellen in het kader van de herziening van de pachtwet niet aanvaard zijn door de N-VA-cd&v-Open Vld-meerderheid. Waarom bijvoorbeeld niet een observatorium installeren voor de monitoring van de prijs? Hetzelfde geldt voor ons pleidooi om iets op te richten naar het voorbeeld van het Franse Société d'aménagement foncier et d'établissement rural (SAFER); 
-de vzw Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) heeft een degelijke studie uitgevoerd om te bekijken hoe landbouwgronden, die eigendom zijn van lokale overheden, zo goed mogelijk zouden kunnen aangewend worden om effectief aan (stads)landbouw te doen en hoe die kunnen ingeschakeld worden in een lokale voedselstrategie.
Ik heb hierover zowel gewezen viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen Bart Somers (Open Vld), als Vlaams minister van Economie, Innovatie, Werk, Sociale Economie en Landbouw Jo Brouns (cd&v) ondervraagd.
Zij leggen de conclusies van dit goed onderbouwd en wetenschappelijk werkstuk gewoon langs zich neer, want hun antwoord is dat de gemeentebesturen autonoom moeten kunnen blijven beslissen wat ze met die grond gaan doen. Gevolg: de meeste gemeenten verkopen die gronden gewoon om de gemeentekassen te spijzen.
Opnieuw: wat een inconsequentie, zeker van minister Jo Brouns; 
-VOORUIT is het eens met de stelling dat projecten, zoals deze van Delhaize, waarbij zij zelf gronden opkopen om te telen, niet te verkiezen zijn. Maar wie verkoopt die landbouwgronden aan Delhaize? De vroegere eigenaars, landbouwers?
Dezelfde opmerking geldt met betrekking tot elke vorm van speculatie rond gronden; 
-als ik de tractoren zie en de kostprijs ervan, waarover de meeste landbouwers beschikken, moeten ze toch goed ‘boeren’.
Dat is iets wat ik hoor van de vrouw en man in de straat.

Mijn conclusie: laat het gezond boerenverstand terugkeren, want op dit ogenblik is dit weg. En laten we eindelijk een open maatschappelijk en politiek debat voeren waar we met de landbouw in Vlaanderen naartoe willen, rekening houdend met een aantal omgevingsfactoren en met betrokkenheid van alle betrokken actoren, dus niet enkel de landbouw.”

___

• (1)’Vooruit naar een ander landbouwmodel’, www.ludwigvandenhove.be, vrijdag 16 april 2021
   
• Zie onder andere ook ‘Politiek opbod’ van woensdag 7 februari 2024 op deze website.
   
• Foto: www.vlaamsparlement.be.